76
heer C. Admiraal de daarvoor benodigde metalen onderdelen, hoewel
laatstgenoemde zelf ook een deel daarvan eigenhandig heeft gemaakt.
Aan de heer P. van der Roest alhier komt de eer van het vervaardigen der
ornamentale omlijsting toe, waarvoor hem de tekening was verstrekt.
En nu werd op de 17e maart 1891 het nieuwe werktuig boven de deuren van
het Doopsgezinde Weeshuis geplaatst. De schalen zijn die van Fahrenheit en
Celsius.
Zoals bekend is, heeft de schaal van Fahrenheit op het kookpunt van water
212 graden en begint het nulpunt van die schaal daar waar sneeuw met
ammoniakzout vermengd de kwikzuil een bepaald punt doet bereiken. De
schaal van Celsius, wiens kookpunt op 100 graden wijst, begint met een
temperatuur van smeltend ijs, hetwelk tevens het aanvangspunt van het
vriezen van water is en door 0 wordt aangewezen.
Het spreekt wel vanzelf dat het voor deze thermometer niet nodig was beide
schalen in de gehele lengte aan te geven, want de luchttemperatuur stijgt
hoogstens in deze streek tot 100 gr. Fahrenheit (bloedwarm), maar dat de
thermometer tot ettelijke graden beneden het vriespunt kan dalen, hebben we
in afgelopen winter - 30 december 15lA gr. C. - ondervonden.
Naar die evenredigheid zijn dan ook de graden aangegeven en loopt de schaal
van 5 gr. beneden het nulpunt van Fahrenheit en 20 gr. beneden dat van
Celsius.
Het publiek kan alzo zien hoeveel warmte de lucht bevat.
Maar, nu beginnen de "maren"; was het nodig dat er zulk een nieuwe
thermometer voor het genoemde weeshuis werd geplaatst?
- Neen!
- Waarom is het dan geschied?
De ondergetekende zal het eerlijk zeggen. Op iedere barometer die in de
huiskamer meestal tot pronkstuk dient, komt een thermometer voor; waarom
dus ook niet bij de grote barometer op het weeshuis?
Maar bovendien was het de voorsteller te doen om het in zijn oog geniale
denkbeeld van zijn vriend C. Admiraal op deze wijze meerdere bekendheid te
geven en daardoor mogelijk andere beheerders of bezitters van dergelijke
gebouwen tot navolging op te wekken.
Bovenal was het hem te doen om te tonen dat de plaats zijner inwoning,
waarvan wij zo dikwijls horen en lezen dat zij bij andere plaatsen ten achter
komt, ook wel eens vóórgaat en dat er blijkbaar toch wel personen wonen die
zelf denken, zelf werken en die belang stellen in alles wat wetenschap en
vooruitgang betreft.
De Rijp 18 maart 1891. Jb. Blaauw Az.
Naschrift: De door C. Admiraal ontworpen metaal-thermometer is ten tijde
dat het weeshuis werd bewoond door de heer Willem Schmidt, autohandelaar
