De knechtswoning van molen de Haas
30
en andere herinneringen van Trijntje van Tol-Ruiter
Bij mijn naspeuringen naar de geschiedenis van de houtzaagmo
lens op het Schermereiland kwam ik bij mevrouw Van Tol in de
Mieuwijdt terecht. Aan de hand van hetgeen zij mij vertelde
en van enkele aanvullingen van haar zoon Daan-Jan van Tol
uit Sint-Pancras heb ik het volgende op papier gezet.
Trijntje Ruiter, nu de weduwe T.van Tol-Ruiter, werd op 1 mei
1905 geboren. Omstreeks 1914 trok zij met haar ouders, Jan
Ruiter en Maart je Oortwijn, en haar broer Klaas in de voorma
lige knechtswoning van de houtzaagmolen "De Haas" aan het
Zuideinde van De Rijp. Het erf van die molen is nu nog op de
zuidwesthoek van de kruising Zuideinde-Bernhardstraat te
herkennen als een uitsparing in de allereerste nieuwbouwwijk
van het dorp, waar een tijdje Van der Heijde zijn slagerij had.
Mijn kinderen noemden hem "de slager met de koe", omdat er 'n
aantal jaren een levensgrote koe, uit een plaat hout gezaagd
en levensecht geschilderd, de ingang van het erf flankeerde.
Waarom verhuisde het gezin Ruiter naar deze woning, die he
lemaal aan het randje van De Rijp lag? Dat had alles te maken
met het beroep van vader, die samen met zijn broer Gerrit van
het Langebrugspad in huiden en wol handelde. Jan zat veel
langs de weg. Hij ging tot in Warder en Beets toe slagers af
om huiden op te kopen. In het begin reed hij met een honde
wagen; later gebruikte hij paard en wagen, die gestald wer
den in de Kerksteeg. Gerrit verwerkte de huiden en zoutte ze
in. De huiden leverden het meeste op. Samen met de wol wer
den ze opgeslagen in een klein pakhuis, "De Wolbaai". Dat
gebouw staat er nu nog, maar herinnert in weinig meer aan
het oude bedrijf
De wol stonk, want vader kocht vooral de schapewol van "van
achceren" op, de zgn. strontdotten.Grondig wassen was nodig.
Dat gebeurde in de sloot en die stank wilde men midden in
het dorp liever niet hebben. Evengoed was het mooie wol, die
na het drogen van de rekken gehaald werd.
Moeder had na haar trouwen een eigen handel, 'n kruideniers
zaakje in het begin van de Kerkstraat. Nu staat daar het
huis van slager Hop, schuin tegenover de slagerij.
Het houten huis aan het Zuideinde, waarin eens de molenaars-
