22
de akkers noemden hun land vaak naar de vorige gebruiker. Zo
zijn er van de bijna 80 namen van akkers bij Noordeinde uit
1738 nog maar een paar die vandaag de dag nog worden ge
bruikt.
Anders is het als een stuk land is genoemd naar de opper-
vlaktemaat. Zo zijn er diverse namen als "acht aggelen",
"zesendertig aggelen". Vaak wordt het woord aggelen
weggelaten, zodat men spreekt van "de vierentwintig" of "de
zesdertig"
Een aggel of "achtendeel" is 827 vierkante meter. Deze land
maat werd hier voorheen veel gebruikt. Ook de landmaat "mor
gen" komt nog veel voor, zoals "de negen morgen". Als het
derde morgen maar een half morgen was, werd het "derde
half", of "zevendhalf" als de zevende aan halve morgen was.
Op het Schermereiland gebruikte met de Rijnlandse morgen, die
8516 vierkante meter omvatte.
Naast de reeds genoemde landnamen zijn er nog enkele die
er uitspringen, door het gebruik wat er van het betreffende
perceel werd gemaakt. Zo liggen op enige afstand van de Rijp
langs de Gouw "De Prut" en "De Prutakkers". Daar stonden in
het verleden enkele traankokerijen. Wegens de stank die het
traankoken veroorzaakte, moesten die installaties op afstand
van het dorp worden gehouden.
Eveneens aan de Gouw het welbekende "Jodenkerkhof", keerpunt
in het vermaarde Rijper ijsbalspel. Onderzoek heeft uitgewe
zen dat daar inderdaad een joodse begraafplaats is geweest.
Verder komen we de namen "Laij" en "Laijke" tegen, maar ook
"Lei". Weer volgens het woordenboek is daarvan de betekenis
"land waar men recht van houw of houtkapping heeft". Het wa
ren dus percelen waar bomen op stonden.
Aangezien al dit land varende bereikt moest worden en alle
bewerkingen er met handkracht werden verrichtwas hier
sprake van een wel zeer arbeidsintensief gebied.
Zo zien we dat in 1840 te Grootschermer zich wel 40 onderne
mers met de veehouderij bezig hielden. Dat waren dan niet
alleen "full time-boeren"maar ook "part-timers", zoals
de chirurgijn Pieter Cloetingh, die er 2 koeien en een vaars
op na hield; een Maartje Gelder, die als boerin 7 koeien
en 2 kalveren hield en bakker Jan Poest, met 5 koeien,
1 vaars en 6 schapen.
Aldus deze greep uit het heden en verleden van de Eilands
polder, gedaan aoor
Jan Blaauw.
