HET DRAMA JAN BREEMAN
15
ihronyke
"Mole -
ijk dat
astort.
ning ge-
ken. Waar
was de
i pagina
leelmolen"
ladzijden,
nolen
e almolen"
s taande
:er'
Pal
lart uit
>g stond,
Chronyke
zaten
oorlogs
urende
ïrikaan
rerper
verleen-
aliaanse
je.
zal
al over
de res-
Op 9 februari 1943 is aan de Grafterbaan Jan Breeman
dood geschoten door de illegaliteit.
Breeman, getrouwd met een Duitse vrouw, was afkom
stig uit Amsterdam. Hij was berucht als onderwereld
figuur en werd niet alleen verdacht van het aanbrengen
van joodse onderduikers bij de Duitse bezettingsautori
teiten; men was er zekar van dat hij er dergelijke prak
tijken op nahield. Erger nog: Jan Breeman bezorgde
joodse onderduikers zelf plaatsen waar ze zich voor de
Duitsers k.onden schuil houden. Daarvoor liet hij zich
betalen. Vervolgens gaf hij hen, na enige tijd aan en
streek daarvoor de aanbrengpremie op.
Uiteraard werd hij in Graft en De Rijp niet vertrouwd,
maar het was niet iedereen altijd mogelijk hem buiten
de deur te houden.
Tot de mensen die, noodgedwongenmaar niet van harte
contact met hem hadden behoorden Piet Zee en zijn
vrouw, Neeltje Zee-Pilkes.
"We woonden in de Rechtestraat, waar later Jan Eggers
woonde. We waren "groot" met Lenferink in café "Het
Wapen van Manster". Daar gingen we te kaarten en dan
gebeurde het dat Jan Breeman ook binnenstapte en ging
meedoen. Hij zei wel eens: "We spelen om kleine bedra
gen, want als het grof wordt word ik slecht. Dan weet
ik precies welke kaarten ik jullie geef en welke ik zelf
houd".
Hij handelde in tweedehands banden. Die liet hij coveren.
Voor die handel had hij handgeld nodig. Mijn man heeft
het hem een keer geleend. Honderd gulden. Hij'beloofde
"Vrijdag heb je ze terug", maar hij moest wel zijn motor
fiets bij ons in de schuur achterlaten. Die kon hij voor
zijn handel niet missen, dus de volgende dag kwam hij er
alweer om. Mijn man zei nog: "Nou ja, 1 t is maar hon
derd gulden dat overleven we ook wel weer. Maar wer
kelijk, hij kwam vrijdags het geld terugbrengen. Nader
hand zei m'n man tegen hem: "Jan, het moest bij deze
ene keer blijven; een volgende keer ga ik het schip nog
in. 11 Jan Breeman antwoordde: "Je hebt nog gelijk ook".
