i m-iken met penningen die ca 250 jaar geleden uit Duits
land zijn ingevoerd.
Overigens was Duitsland onder de Grafter bodemvondsten
toch al goed vertegenwoordigd in het schervenmateriaal.
De oudste gedateerde scherf dd. 1596, kwam uit het ge
bied van Wanfried aan de Werra. Ook Rijnland, omgeving
Krefeld en het vVesergebied waren vertegenwoordigd in de
aardewerkvondsten, alsmede het Keulse gebied, met steen
goed uit Frechen. Vier baardmankruiken en twee blauw
witte kruiken van ca. 1650 vertegenwoordigden die Keulse
contreien.
Dat men in Duitsland voor de export produceerdeblijkt uit
o. in. het feit dat van de vier in Grail gevonden baardman
kruiken er één het Amsterdamse wapen droeg en een an
dere het vermoedelijke wapen en de naam van Landsberg.
Die levert tevens een puzzel op, aangezien er in het oude
Duitse rijk drie steden van de naam Landsberg bestonden.
Eén in het huidige We st-Duitslandten weshn van Mtlnchen,
een in het tegenwoordige Oost-Duitsland, ten noorden van
Leipzig en een in het tegenwoordige Polen. Dit derde
Landsberg is nu omgedoopt in Gorzow Wilkopolski. Het
ligt aan de rivier de Warta, een zijrivier van de Oder.die
bii Stettin in de Oostzee uitmondt. Stettin was één van de
Oostzeehavens die door Nederlandse schepen werd aange
lopen, voor de verkoop van haring en om er graan te laden.
Dit wetende, kun je de volgende veronderstelling opbou
wen:
Is de betreffende kruik via de Rijn naar Nederland ver
scheept, voor doorvoer over de Oostzee en via Stettin en
de Oder naar 1 nndsberg in het huidige Polen Bedacht
dient hierbij dat in die tijd de waterwegen de meest be
trouwbare en snelste verbindingen waren. Of heeft een
Grafter schipper de kruik met inhoud uit het Westduitse
Landsberg meegenomen? Derde mogelijkheid was dat de
kruik toch voor een van beide andere Landsbergen bestemd
was, maar door problemen met vervoers- of oorlogsom
standigheden bij toeval in Nederland is blijven "hangen".
Om uit deze puzzel te komen zal er in de archieven gedoken
moeten worden, of naar de drie steden Landsberg om na
te gaan welke het stadswapen voert wat op de kruik staat:
vier Andreaskruisen op een horizontale balk.
Andere vondsten van buitenlandse herkomst bestonden uit
m