8
Waarheen met de melk
Er wordt in deze periode ongeveer 143 k 145 ha grasland gebruikt in de gemeente
De Rijp. met daarop circa 250 melkkoeien. De melk wordt in het algemeen gele
verd aan de speculatieve melkfabriek "Hollandia", aan de Klaterbuurt (nu het vee
houderijbedrijf van de familie Visser). De melk werd s zomers tweemaal daags
opgehaald met paard-en-wagen. Dirk van Leeuwen, van de Klaterbuurt, reed
onder andere de melk voor "Hollandia", maar ook Klaas Klijn van Graft haalde
melk op. Van Leeuwen had wel 10 k 12 paarden. Latér ook enkele vrachtauto's
Niet iedereen echter gaf de melk aan de wagen mee. Er waren er enkelen die
zelf hun melk naar de fabriek brachten. Zij kregen daarvoor een halve cent per
liter extra. Jb. Gerling, van het watergemaal, bracht de melk per kruiwagen en
Evert Beumer, van de Lievelandsbuurt, per hondekar. Op zijn terugweg nam
laatstgenoemde een hoeveelheid karnemelk mee van de fabriek, om in het dorp
uit te vénten. Hij is er door als "Evert Karnemelk" de geschiedenis,in gegaan.
Grafter kaasfabriek
"Hollandia" was opgericht in 1900. In Graft stond ook een zuivelfabriekje, op de
plaats waar nu de J. C. Allertsliof is gebouwd. Het was een fabriekje op coöpera
tieve basis. De boeren moesten er zelf de melk afleveren. Dat gebeurde eenmaal
daags. Daardoor kon de avondmelk thuis afgeroomd worden om er boter van te
maken. Waarschijnlijk om die reden leverde Jan ten Wolde van de Venbuurt zijn
melk aan de Grafter kaasfabriek, teneinde de boter in zijn eigen winkeltje te ver
kopen.
Zijn weiland lag tot bij het Schermertilje; zeker een half uur varen van huis.
Thuisgekomen bracht hij de melk dan per hondekar naar Graft.
In het Grafter fabriekje maakte men dus, vanwege de afgeroomde melk, geen
volvette kaas
De Rijp kreeg in 1912 aan de Tuingracht de zuivelfabriek "De Nieuwe Beemster
Directeur ervan werd Piet Nes. In de gemeenteraad wordt met betrekking tot
deze fabriek gesproken over het "kaaigeld", voor het laden en lossen van de melk
bussen en het stilstaan /an auto's en melkwagens voor de ramen van omwonenden.
Een aantal boeren uit De Rijp ging over van "Hollandia" naar "De Nieuwe Beem
ster"
