15
eel
e aan-
tijdens
andbouw
loze
eraden
es van
n van
werk
e vorm
er k
at ie in
rruis
n dra
gers of
cera-
en van
werking
op
setting
Deze
egen
lebben
<50 en
imin
1861
xaarn
u dan
- 15de
lijk
uw
t in
zijn
samen
ied. De
sinds het eind van de 15de eeuw met name vanuit Schermerhorn
en Graft beoefende haringvisserij en koopvaart nam in omvang
toe. Het scheepsbedrijf (werven, bevoorrading, zeemanschap)
en de walvisvaart of "Groenlandvisserij" brachten in de 17de
en 18de eeuw de dorpen tijdelijk tot grote welvaart. Uit die
tijd dateren de fraaie raadhuisjes en ook de vele borden en
schalen met slibversieringdie in menige collectie prijken.
Aan de Gouden Eeuw herinneren veldnamen als: Oost-Indië
(handelsvaart), Lijnbaansakker (toeleveringsbedrijf) en
Kaakebeen (walvisvaart).
Ook toen al was milieuverontreiniging de prijs die men voor
economische bloei moest betalen. Traan- en prutkokerijen
waar uit walvisspek oliën en vetten werden bereid, zorgden
bij bepaalde windrichting voor stankoverlast in de dorpen.
Hun ligging kan via veldnamen worden vastgesteld: "Noordeyn-
der Traanland", "Smeerland""Prutakker." Oliemolens, meel-
molens en hennepkloppers, waarvan de laatste het uitgangs
materiaal leverden voor de fabricage van garens, netten en
zeildoek, droegen bij aan het beeld van een industriegebied.
De auteur
Drs.R.P.. Datema is sinds 1985 verbonden aan de Stichting
R.A.A.P. (Regionaal Archeologisch Archiverings Project); hij
is daar belast met de dagelijkse leiding der projecten.
Noten
1) gegevens voor dit hoofdstuk zijn ontleend aan Vos en
Eyerman (1975) en Wagenaar en Van de Hurk (1977).
2) Grondspoor 22, pag. 2; 21, pag. 1-5; 29, pag. 1-5; 30,
pag. 2-3; Westerheem XVIII, pag. 195-196; XIX, pag. 68.
3) Kaptein, pag. 21, op.cit. Dooregeest (1699).
1) Brandt, R.W. e.a. (1983), De Zaanstreek archeologisch
bekeken, Zaandam; mondelinge informatie J.M. Bos inzake een
terpopgraving bij Poppendam (1985).
Literatuur
Cock, J.K. de (1985), Bijdrage tot de historische geografie
van Kennemerland in de Middeleeuwen op fysisch-geografische
grondslag, Arnhem
