HET SCHEEPJE IN DE KERK
Het scheepje in de grote kerk van De Rijp is een schenking
geweest naar aanleiding van het optreden van de koning-stad
houder Willem III, die op verzoek van een aantal Engelse
parlementsleden in 1686 zijn schoonvader, de rooms-katho-
lieke koning Jacobus II verdreef, teneinde het protestantisme
in Engeland te handhaven.
Dat staat te lezen in een onlangs verschenen boekje "Scheeps
modellen in Nederlandse kerken", samengesteld door J. G. M.
van der Poel, gedrukte bij de Staatsuitgeverij en uitgegeven
door de Vereniging Vrienden van het Zuiderzeemuseum. Het
telt 240 pagina's.
Het bevat temidden van de vele foto - illustratie s twee afbeel
dingen van het kerkscheepje in De Rijp, waarvan eén de fraai
bewerkte spiegel van het scheepsmodel te zien geeft. De be
schrijving gaat daar uitvoerig op in.
Ook de twee scheepjes in de Ned. herv. kerk van Schermer
merhorn worden genoemd en beschreven in het boekwerkje.
Deze beide scheepjes zijn hangende blokmodellen van oor
logsschepen, evenals dat in De Rijp, maar de herkomst van
de Schermerhornse scheepjes is niet bekend. Het ene zou,
volgens niet bewezen veronderstellingen "De Prins te Paard
voorstellen, een oorlogsschip wat in 1663 met man en muis
is vergaan bij Wijk aan zee, met vele Schermerhorners on
der zijn bemanning. De spiegel van het model vertoont o. a.
het jaartal 166 3. De schrijver wijst er op dat deze spiegel
grote mate van overeenkomst vertoont met die van het mo
del in de grote of St. -Laurenskerk te Alkmaar. Beider be
schilderingen zijn artistiek vakwerk.
Naast de beschrijvingen van de zeer talrijke modellen in Ne
derlandse kerken, zijn hoofdstukken gewijd aan het scheeps
model in woningen en openbare gebouwen; aan scheepsmodel
len in buitenlandse kerken (waarbij Denemarken de kroon
blijkt te spannen met 1300 stuks, welk aantal nog jaarlijks
toeneemt.'); scheepjes in kerken vóór de reformatie; scheep
jes in Nederlandse Calvinistische kerken en algemene gege
vens over de kerkscheepjes.
De grootste "kerkschependichtheid" vinden we op Urk, mede
tengevolge van de na-oorlogse kerk- splitsingen aldaar. De
provincie s Groningen, Drenthe OVerijssel, Utrecht, Noord-
Brabant en Limburg komen in het boek niet voor als provin-
