Een broodbrief en n wippeledeel
Toen de jongenskiel me nog om de schouders gleed en ik
dagelijks een uur naar school moest lopen (en 1 s middags
weer een uur naar huis terug), had ik behalve die jongens-
kiel ook het bandje van m'n "stikkenbuultje om nek en
schouder hangen.
De "stikken" - m'n broodje voor tussen de middag - zaten
niet zomaar in dat katoenen zakje, maar verpakt in papier.
Daar gebruikte mijn moeder in de regel de lege kruideniers-
zakken, van de suiker, rijst, gort enz. voor. Die lege zak
ken noemde zij "brieven". Zo stopte zij s morgens het
12 uurtje in mijn "broodbrieven", die voordien hadden ge
diend als "suikerbriefof "gortbrief" of wat voer soort van
"kruidenier sbrief" dan ook.
Het merkwaardige was dat de jongens van de naaste buren,
Piet en Dirk Rol, inzulke gevallen pleegden te spreken van
een "kroes". Dus: suikerkroes, rijstkroes enz. Naar het
voorbeeld van hhn moeder. Want die sprak ook van "kroes"
als ze een papieren kruidenierszak bedoelde.
Hoe komt dat verschil, heb ik me wel eens afgevraagd. Ik
denk, doordat mijn moeder afkomstig was uit De Woude en
mijn buurvrouw van de Kanaaldijk, tussen Spijkerboor en
de Jispersluis, waartussen ondanks de toch geringe hemels
brede afstand blijkbaar verschillen in spraakgebruik voor-
kwame n.
Inderdaad verschillen (meervoud dus), want als mijn broer
tje en ik op de wip speelden, wat we gewoon "wippen" noem
den, hadden Piet en Dirk het over "wippeledeTen" en de
plank die zij ervoor gebruikten heette bij hen "wippeledeel,"
terwijl die bij ons simpelweg "wip" heette.
Ook de schommel had in mijn kinderjaren nog een andere
naam ook, maar dat kwam niet door de buurjongens. Dat
kwam door mijn vader - ook uit De Woude afkomstig - die
dat speeltuig wel "de schoppel" noemde. Hij had het over
"boekende gort" als hij boekweit-grutten bedoelde (tjé,
wat heb ik die al een tijd niet meer gegeten. Schafte
hij zich een nieuwe koe aan, dan werd die voorlopig aange
duid als "de nieuwkocht" en hij, zowel als alle buren,
pleegden gebruik te maken van een "driewielde kar" die
nooit driewielige kar werd genoemd, maar het wèl was.
Kent U deze woorden en uitdrukkingen en kent U nog meer
van die verschillen in spraakgebruik en/of in onbruik ge
raakte woorden? Ik wil ze graag van U vernemen.
Cor Booy
