4
Aangezien klokken onmiskenbaar een cultuurbezit vormen
waarvan leeftijd, maker, randschrift en andere eventueel
ingegoten versieringen bepalend zijn voor de cultuurwaar
de van de klok, werd eerst een inventarisatie gehouden.
Alle klokken werden gei'nspecteerd, beoordeeld en. ge
merkt. Zo ook de klokken in de torens van De Rijp, Graft
en West-Graftdijk en waarschijnlijk ook die van Oost-
Graftdijk, maar van dit laatste ben ik niqt helemaal zeker.
Witte P
De klokken van De Rijp, Graft en Westgraftdijk werden
alle gemerkt met een witte P. Er werden ook - elders -
andere merktekens aangebracht. De betekenissen ervan
waren respectievelijk "kan direct weg", "wordt gehaald
als het nodig is" en "moet blijven hangen". Ik vermoed
dat de P betekende"wordt gehaald als het nodig is", of
schoon wel werd onderkend dat deze klokken een belang
rijke cultuurhistorische waarde vertegenwoordigden. Zo
bijvoorbeeld de klok in de toren van de r. k. kerk. Deze
dateert uit 1667 en is door niemand minder dan Hemony
te Amsterdam gegoten. Ze was na het gereedkomen van
het huidige kerkgebouw aangeschaft, bij een uitdrager,
voor de prijs van f 1, 30 per kg en met 2 kwartjes fooi
voor de uitdragersknecht, in 1868. In de kerstnacht van
dat jaar liet ze voor het eerst haar vriendelijke wellui
dende klank horen in De Rijp.
De twee klokken uit de grote kerk, komen uit Enkhui
zen, waar Antoni Wilkes ze goot in 1663.
De be#tter had echter geen respect voor de eeuwen oude
bronzen dorpsstemmen. Als de witte P inderdaad "wordt
gehaald zodra het nodig is" heeft betekend, dan was het
blijkbaar al gauw nodig, want in maart 1943 werd de roof
van de klokken in onze dorpen een feit.
Uit die dagen stamt het verhaal dat "ergens in Neder
land" de klokkenhalers op een te roven klok de inmiddels
illegaal aangebracht tekst aantroffen: "Wie met gestolen
koper schiet, wint zeker deze oorlog niet". Maar dit kan
ook wel eèn van die talloos vele mopjes zijn waarmee we
in die tijd de moed er in hielden.
Hoe dan ook, de klokken werden getransporteerd naar
Duitsland, om er tot oorlogsmaterieel te worden verwerkt
