Ofschoon in principe het menselijk gezag niet werd
aanvaard, openbaarde zich al vroeg ook bij de doops
gezinden de noodzaak van overlegorganen ter bewaring
van de onderlinge gemeenschap van de zelfstandige
doopsgezinde gemeenten. Zo ontstond onder meer al
omstreeks 1630 een doopsgezinde sociëteit, waarvan
alle gemeenten in Noord-Holland boven het IJ lig
waren. Deze sociëteit is vanaf de oprichting geves
tigd te De Rijp en wordt daarom kortweg "De Rijper
Sociëteit" genoemd. Dit samenwerkingsverband bestaat
nog steeds en niet alleen door de traditie, al speelt
deze daarbij een rol. De diepere zin van de tweejaar
lijkse bijeenkomsten schijnt juist de laatste jaren
meer onderkend te worden dan een twintig jaar gele
den kon worden verwacht.
DE RIJPER DOOPSGEZINDE GEMEENTE
Wanneer de doopsgezinde gemeente te De Rijp werd
gesticht is niet bekend. Leeghwater verhaalt van
samenkomsten van Dopersen op de zogenaamde "matten"
een stuk moeras-eiland in de Schermer, op een plaats
die nog zo wordt genoemd. Zeer oude vrouwen deelden
dit tenminste aan Leeghwater mede. Midden 16e eeuw
waren de doopsgezinden op het Schermereiland talrijk.
Er ontstonden in de dorpen eigen doopsgezinde mid
delpunten met een grote onderlinge saamhorigheid. In
1572 wordt voor het eerst een zelfstandige doopsge
zinde gemeente in De Rijp zichtbaar. De meerderheid
van de bevolking was daar zelfs lid van.
Bij de overdracht van de grote kerk van Katholiek
naar Gereformeerd (het uitbannen van de roomse mis,
zoals dit werd genoemd), werd de eerste protestantse
godsdienstoefening geleid door een doopsgezinde
voorganger, Komen Jansz.
Een calvinistisch preker was niet voorhanden.
- 50 -
