om te vechten tegen het Frans-Bataafse
leger. Daarbij is de Engelse vloot is in
Den Helder voor anker gegaan en heeft
een Engelse marineman deze knoop op
het OS&O terrein verloren. Er werd
daar ook nog een andere Engelse knoop
gevonden (zie afoeelding 15a). Op de
knoop staan drie veren van een pauw
afgebeeld, waarbij aan weerszijden D G
staat. De knoop is van de 3rd (Prince of
Wales's) Dragoon Guards, dat onder de
cavalerie valt. Rondom vlak langs de
rand staat de tekst: Honi Soit Qui Mal Y
Pense. Vertaald betekent dit "Schande
aan hem die er kwaad van denkt".
Onder de D staat in de band ICH en
onder de G staat in de band DIEN ver
meld. ICH DIEN betekent: I Serve. Op
de achterzijde van de knoop is de naam
van de fabrikant ingeslagen. De tekst
luidt: I. NUTTING SON COVENT
GARDEN. Dit is Joseph Nutting, die
met zijn zoon in de wijk Covent Garden
in Kingstreet te Londen een fabriek
had, dat militaire knopen maakte.
Deze bolle knoop is oorspronkelijk
verguld (zie afoeelding 15b) geweest,
maar dit is in het zand verdwenen
door inwerking van grondzuren. De
knoop is te dateren tussen 1815-1820,
heeft een afmeting van 22mm en een
dikte van 1,7mm.
Op de site http://asahelena.wixsite.
com/militarybuttons/copy-of-light-
dragoons-and-dragoons is deze ver
gulde knoop terug te vinden.
Nederlandse leger
Nadat Nederland weer vrij was van de
Franse overheersing in 1813 kwamen
er in 1815 nieuwe uniformen voor het
Nederlandse leger. Volgens de voor
schriften van januari 1815 had een
uniformjas 17 grote en 8 kleine uni-
formknopen. Op afoeelding 16 zijn 4
van deze knoop typen te zien. De
bolle knoop met nummer 10 (diame
ter 22,5mm) heeft aan de achterzijde
de naam van de fabrikant: H. DE
HEUS FAB A AMST. Dit staat voor
Hendricus de Heus, fabriek te
Amsterdam. Sinds 1807 werden met
behulp van stoommachines koperen
knopen voor militaire uniformen
vervaardigd. In 1832 verhuisde het
bedrijf naar Utrecht. Deze knoop is
dan te dateren tussen 1807-1832. De
grote knoop met nr. 33 (diameter
23mm) is gemerkt aan de achterzijde
met H. DE HEUS en ZOON
UTRECHT is daardoor te dateren na
1832. Knoop met nr. 3 (diameter
16mm) heeft geen fabrikant naam,
maar de 3 lijkt sprekend op de drieën
van 33 en is daarom ook te dateren na
1832. De kleine knoop met 33 is ook
te dateren na 1832, maar heeft een
ijzeren oog en ijzeren binnenwerk.
Drie andere platte massieve knopen (zie
afoeelding 17) die gevonden zijn, zijn
van het Koninkrijk der Nederlanden en
zijn van de Genie geweest. Op de ach
terkant van de eerste knoop staat de
naam van de fabrikant: HA DE HEUS,
AMST. Dit staat voor Hendricus de
Heus met vestigingsplaats Amsterdam.
Deze knoop is te dateren tussen 1807
1832. De andere knopen hebben geen
fabrikant naam en zijn vermoedelijk te
dateren na 1832. De afmetingen zijn
resp. 19mm, 20,5mm, 16mm en 17mm.
Van de Koninklijke Marine uit de peri
ode ca. 1815 - 1863 zijn ook verschil
lende knopen gevonden.
Op afoeelding 18 is één van deze kno
pen weergegeven. Het verguldsel van
de knoop (diameter 15mm) is verdwe
nen. Op de achterzijde staat de naam
van de fabrikant J.H.K Jansen Rotter
dam. Dit betekent dat de knoop in het
midden van de 19e eeuw is gemaakt.
Allerlei knopen
Een andere knoop (zie afoeelding 19),
die gevonden is, heeft de letters WH ut.
WH staat voor weeshuis en ut bete
kent Utrecht. Blijkbaar heeft een wees,
die in één van de weeshuizen van
Utrecht heeft gewoond, zijn knoop
verloren. De massieve platte koperen
knoop, diameter 18,5 mm, heeft een
aangegoten oog en is te dateren rond
1800 +/- 20 jaar. Een wees verliet tus
sen 18 en 20-jarige leeftijd het wees
huis, maar dit kon ook op jongere
leeftijd zijn. Zo is bekend dat in 1797
knapen van een jaar of dertien uit de
weeshuizen van Utrecht en Haarlem
werden gehaald om te dienen op het
Afteelding 16. Knopen van het Nederlandse leger.
Afteelding 17. Knopen van de genie.
Afteelding 18. Knoop van
de Koninklijk Marine.
Afteelding 19.
Weeshuisknoop
19
