De Zeekrijgsraad gezien in andere richting. Op de achtergrond de Kazerne en mastenbok van de Rijkswerf. Het houten plankier op de voorgrond is een kolenlaadsteiger voor de marineschepen. Afschaffing doodstraf Omdat er steeds meer tegenstand kwam tegen de doodstraf debatteerde de Tweede Kamer in het voorjaar van 1870 over dit zwaarbeladen onderwerp. Tegenstanders van afschaffing lieten zich daarbij duidelijk horen. Zij wezen op de Bijbel waarin staat dat God overheden het zwaard in handen heeft gegeven om de doodstraf aan misdadigers te voltrek ken. Nadat de Kamerleden vijf dagen met elkaar gesproken hadden, werd op 20 mei een wetsvoorstel om de doodstraf af te schaffen in stemming gebracht en aangenomen met 48 stemmen voor en 30 tegen. Op 17 september ging de Eer ste Kamer akkoord met 20 stemmen voor en 18 tegen, een krappe meerder heid. De regering in ballingschap voerde in 1943 tijdelijk de doodstraf weer in. Na de oorlog worden ruim 150 oorlogsmis dadigers tot de dood veroordeeld op grond van deze 'Bijzondere Rechtsple ging', waarvan er ca. 40 zijn terechtge steld. Kort na de oorlog wordt de dood straf weer afgeschaft. Binnen het mili taire strafrecht en het oorlogsrecht bleef de doodstraf bestaan tot de grondwet in 1983 bepaalde dat deze straf niet meer opgelegd mocht worden. Militaire rechtspraak in de prullenbak Op 12 december 1990 hees een Nederland oorlogsschip voor de laat ste maal de vlag "Justitia". Zeekrijgsra den hebben in Nederland sinds 1521 bestaan. En omdat die voorgangers hun werk meestal deden op volle zee, had de Zeekrijgsraad besloten dat ook de allerlaatste zitting aan boord van een oorlogsschip diende plaats te vin den. De rituele slotzitting - deinend in het manschappenverblijf van Hr. Ms. Callenburgh op de rede van Texel - was voor de nauwst betrokkenen een moment van weemoedig omzien. Voortaan hebben marine-officieren nog slechts een bijrol in de berechting van delinquente militairen als lid van de militaire kamer bij de militaire kamer bij de rechtbank in Arnhem. Ook de vervolgingsbevoegdheid van de admiraal was na 1 januari 1991 van de baan. Vanaf 1 januari 1991 werd de militaire strafrechtspraak geïntegreerd in het commune strafrechtsbestel en zijn de krijgsraden afgeschaft. Aangezien de militaire strafrechtspraak vóór 1991 in belangrijke mate al was geconcen treerd in Arnhem werd besloten bij de rechtbank en het gerechtshof in Arn hem militaire kamers te vormen en de berechting door in het militair straf recht gespecialiseerde rechterlijke ambtenaren plaats te laten vinden. De militaire rechtspraak, die voor een deel stoelde op wetgeving uit het begin van de 19e eeuw ging dan ook terecht per 1 januari 1991 de prullenbak in. 1) Het ravallen of "doepen" bestond uit het, soms met een strop om de nek als symbool, ophijsen van de veroordeelde aan de nok van de ra, die een eind buiten boord uit steekt, zodat, wanneer het touw plotseling gevierd wordt, de met een stuk steen aan zijn voeten verzwaarde man met een harde plons in het water valt en onder blijft. Hij werd net zolang gesopt tot de schipper meende dat hij z'n les geleerd had. 2) De op schepen gebruikelijke straf, waarbij een schepeling ingevolge gerechtelijk vonnis met een kort stuk touw op de broek werd gekastijd. 3) De gestrafte werd rechtopstaand met de handen omhoog aan het want geboeid. De lendenen wer den beschermd door een strakge spannen lap zeil, waarmee het lichaam tegen een matras werd gesnoerd. Het aantal slagen van de strafoefening, dat (althans na Staatsblad nr. 96 uit 1854) de vijf tig niet meer te boven ging, werd over het algemeen toegediend door twee kwartiermeesters, waar bij de gehele bemanning stond aangetreden. 4) Verordeningen voor de Koninklijke Nederlandsche Zeemacht, deel II. 's-Gravenhage 1906, p. 29-30. 5) Handelingen van den militairen juristendag te Utrecht. II. Beraad slagingen. Mouton Co. 's Gra- venhage, 1919. 6) Algemeen Handelsblad, 15 januari 1914. 7) Voormalig fregat Hr.Ms. "Adolf Hertog van Nassau". 8) Kooiman, J. en Snijders, C.J.: De Nederlandsche strijdmacht en hare mobilisatie in het jaar 1914. Pur- merend 1915, p. 648. 9) Voorschrift VVKM 9. Voorschrif ten betreffende kleuren en afmetin gen van vlaggen, vaandels, etc., gevoerd bij De Koninklijke Marine. (Met dank aan Henk Visser). 26

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Levend Verleden - Den Helder | 2018 | | pagina 26