schrift Sappeurs Arme du Genie. Die te
dateren zijn tussen 1798-1801, maar
mogelijk daarna nog gedragen. De pro
ductie van deze platte knoop (diameter
21,5mm) kan dus ook vóór 1801 worden
gedateerd.
Bij belegering van een stad graven Sap
peurs loopgraven en zorgen Mineurs
voor gangen en plaatsen mijnen onder
de stadsmuur om deze op te blazen. Er
zouden in 1794 twaalf bataljons sap
peurs moeten zijn opgericht, maar in
1795 waren er slechts 9 over en later
was dit aantal nog minder. In Fallou is
terug te vinden, dat op 18-2-1812 het
aantal bataljons sappeurs wordt ver
hoogd naar 8 en dat die nieuwe batal
jons Sapeurs Espanols worden
genoemd. Er dienden dus Spanjaarden
in die bataljons. Deze bataljons moeten
zijn opgericht in Spanje. Ook in Spanje
zullen deze knopen zijn verloren. In de
Spaanse boeken wordt deze knoop
gevonden. In het Spaans heet hij Obre-
ros 1798-1801. De knoop hoort in het
rijtje rechtsboven op pag. 170 van Fal-
lou. De Spanjaarden beschrijven, dat in
1801 het kuras met de helm en
gekruiste bijlen is ingevoerd. Die staan
ook op pag. 170 van Fallou. Vermoede
lijk heeft de knoop aan een opzichter
toebehoord, die toezicht hield op de
Spaanse krijgsgevangenen.
De Fransen waren meesters in het heer
sen en verdelen: Spanjaarden naar
Nederland en Nederlanders naar Spanje
om mee te vechten tegen de Spanjaar
den. Alle latere knopen van de genie
bevatten een afteelding van een harnas
en helm.
Ook kwamen oudere typen knopen van
het Franse leger boven de grond. Het
zijn knopen (zie afteelding 3) met sym
boliek van de Franse revolutie (roeden-
bundel, frygische muts, eikenblad en
opschrift République Franqaise).
Gemaakt in 1792-1793, maar door
tekorten aan uniformen nog heel lang
doorgedragen. Sporadisch komen ze
ook in Oost-Europa voor, wat erop
wijst dat tijdens de mislukte invasie van
Napoleon in Rusland in 1812 sommige
troepen nog steeds deze knopen droe
gen. De afmetingen zijn 23mm en
17mm.
De artilleristen van het reguliere leger
trokken met de Franse legers door
Europa en bedienden de kanonnen tij -
dens veldslagen. Dit was heel zwaar werk.
Wanneer Franse soldaten het zware werk
fysiek niet meer aankonden en dus niet
meer geschikt waren om aan de veldtoch
ten mee te doen, dan hielpen ze vanwege
hun ruime ervaring toch nog mee in
garnizoenen. Ze droegen dan andere
knopen op hun uniformen. Op het
OS&O terrein is een dergelijke knoop
gevonden met opschrift: CANNONIERS
VETERANS (zie afteelding 4). De
Canonniers Vétérans
dienden voorname-
Knoopafteelding 4.
Franse knoop van
veteraanse artillerist.
lijk in kustforten. Fort Kijkduin is een
dergelijk kustfort. De knoop is gemaakt
tussen 1805-1818. De afmeting is 16mm.
Deze knopen worden langs de hele
Nederlandse kust gevonden.
Knoopafteelding 5a. Voorzijde van
vergulde knoop van Franse officier.
De Franse marine heeft ook knopen
(zie afteelding 5a) op het terrein verlo
ren. De linker knoop (19mm) is een
dergelijke knoop. Deze knoop was ver-
Knoopafteelding 3. Knopen van de
Franse revolutie.
guld, want aan de achterzijde zijn nog
sporen aanwezig van verguldsel. De
rechter knoop is de standaard knoop
voor officieren van de Franse marine,
die gebruikt werd tussen 1772 en 1815
zowel tijdens het Ancien Régime (1772
1789) en de gehele Franse Tijd (1789
1815). De afmeting is 26mm en weegt
maar 2,86 gram. Deze platte knoop is
gestanst uit dun geelkoperen plaat, dat
om een schijf van been aan de achter
zijde is 'gevouwen'. Het oogje is niet
meer aanwezig.
Krijgsgevangenen
Een andere zoeker met een detector
vond op het terrein een Franse knoop
met nr. 12 (zie afteelding 6), waarop de
tekst: PRISONS DE GUERRE staat.
Knoopafteelding 6. Knopen van Franse
krijgsgevangenen.
Deze tekst luidt voluit: PRISONNIERS
DE GUERRE, dat krijgsgevangenen
betekent. Omdat in Huisduinen buiten
het OS&O terrein ook zo'n knoop met
nr. 23 met een goed leesbare tekst is
gevonden, was de juiste tekst met
zekerheid vast te stellen. Op een Franse
site: http://boutonancien.forumactif.
com is te lezen dat in 1811 38 bataljons
krijgsgevangenen in Europa werden
ingezet als arbeiders. Met zekerheid zijn
deze knopen affiomstig van (Spaanse)
krijgsgevangenen, maar daarover later
meer. In de boeken over Franse knopen
komen deze massieve platte tinnen
knopen (diameter 23 mm) niet voor en
zijn daardoor heel erg zeldzaam. Tot nu
zijn deze knopen niet bekend in Neder
land. De datering is lastig, maar voor de
zekerheid kan 1792-1814 aangehouden
worden.
12
