Galgenveld Huisduinen geeft geheimen van militaire knopen prijs
Deel I:
Lucien Okel
Regelmatig zoek ik in Den Helder en
omgeving met een metaaldetector
naar eeuwenoude voorwerpen. Bij
voorkeur in een gebied waar vanouds
menselijke activiteiten zijn geweest,
zoals in Huisduinen op het voorma
lige Ontspanning Sport Ontwikke
ling (OS&O) terrein ten zuiden van de
dorpskern. Het was in de periode dat
daar grondwerken plaatsvonden voor
de bouw van het nieuwe woonwijkje.
De voorwerpen die ik en andere
detectoramateurs daar vonden vertel
len bijzonderheden van de mensen
die honderden jaren geleden het dorp
hebben bezocht, er verbleven of er
hebben gewerkt.
Het gebied grenst aan de duinen en
wordt sinds mensenheugenis het Gal
genveld genoemd. Op dit terrein wer
den ooit executies en lijfstraffen uitge
voerd, nadat de baljuw en schepenen
van Huisduinen recht hadden gespro
ken. Bekend is dat in 1805 voor het
laatst daar nog een vrouw gegeseld
werd. In de eerste jaren van de 20e eeuw
voetbalde met veel publiek op dit ter
rein de "Heldersche Football Club"
HFC haar wedstrijden. Verder is
bekend dat het tot aan de Tweede
Wereldoorlog in gebruik was als defen
sieterrein en onder andere diende als
tentenkamp voor het leger.
Tijdens de Duitse bezetting zijn op dit
terrein verschillende gebouwen neerge
zet. De twee bekendste zijn de officiers
mess, in de volksmond 'casino'
genoemd en een lange werkloods, die
werd gebruikt voor het herstel van kust
en scheepvaartartillerie, zowel tijdens
Militair tentenkamp op het Galgenveld bij Huisduinen circa 1914.
Knoopafteelding 1. Knopen van het
Franse regiment 3, 8, 67 en 72.
de Duitse bezetting en geruime tijd na
WOII door de Koninklijke Marine. In
de jaren negentig is dit terrein door de
Koninklijke Marine verlaten.
Franse knopen
In juni 2014 werden de eerste
stappen gezet naar woning
bouw. Dit begon met de
sloop van een gebouw, die
de "boerderij" werd
genoemd. In het zand, dat
tevoorschijn kwam bij de
sloop, werd al gauw de eerste
knoop van Napoleon van het 72e regi
ment (zie affieelding 1) gevonden.
Vanaf april 2015 werden de werkzaam
heden vervolgd. Aannemingsbedrijf J.J.
Meijer haalde van het gehele terrein de
oude bestrating weg en in het vrijgeko
men zand werden andere Franse kno
pen met de nummers 3, 8 en 67 (zie
affieelding 1) gevonden. Deze Franse
knopen zijn lijninfanterie knopen van
verschillende regimenten. Doordat er
geen randschrift op staat, zijn ze
gemaakt tussen 1803-1814. De afme
ting van deze knopen bedraagt circa
6mm.
Een andere knoop met regi
ment nummer 8 (zie affieel-
ding 2) heeft rondom de tekst:
Knoopafteelding 2. Knoop
van de Franse Genie.
TRAVAILLEURS DU GENIE MILITAI,
aan te vullen als Travailleurs du génie
militaire. De drager van de knoop was
vermoedelijk een arbeider van de genie.
De vertaling van travailleurs is hetzelfde
als Ouvriers, wat werkers betekent. In het
bekende boek van Fallou uit 1915, Le
bouton duniforme Francais, is op pagina
169 de Genie te vinden onder Sapeurs en
Mineurs. Vergelijkbare knopen zijn in
Fallou opgenomen met cijfer en rand-
11
