buurman Pieter Bommel (ook gebo
ren en getogen op Texel) laten inzege
nen. Curieus is, dat nog altijd vele
nazaten van zowel De Boer als van
Bommel terug te vinden zijn in het
Apostolische werk, vaak in verant
woordelijke functies.
In 1912 werden mijn grootouders en
hun inmiddels negen kinderen verze
geld (ook wel geëigend genoemd,
eigenlijk vastgemaakt) door de toenma
lige leider van de HAZEA in Nederland,
apostel Johannes Hendrik van Oosbree.
Op kaarten van Den Helder uit de
perioden 1860-1880 staat bijna altijd
de naam Tivoli vermeld, iets ten zui
den van de Loodsgracht, daar waar
later het begin van de Hoogstraat
kwam. Tivoli was een zaal voor fees
ten en partijen, omgeven door een
grote tuin met terras en een terrein
waar zelfs circussen hun tenten kon
den opslaan. In 1902 werd een nieuwe
schouwburgzaal gebouwd, maar deze
is nooit voor zijn bedoelde bestem
ming gebruikt. De HAZEA kocht de
splinternieuwe zaal en na 21 jaar
improviseren en verhuizen kon Klaas
de Boer eindelijk deze zaal als zijn
nieuwe kerk in gebruik nemen. Hij
betrok zelf al snel daarna een huis in
de Hoogstraat tegenover de kerk.
De overstap van deze tak van de familie
Van der Kuijl naar de HAZEA betekende
een waar schisma in de familie. De fami
lie Bremer was hervormd gebleven en de
familie Van der Kuijl was grotendeels
gereformeerd geworden. De families
zagen elkaar niet meer staan.
De foto in het artikel over kerstvie
ring van Rens Schendelaar in Levend
Verleden van december 2017, toont
het interieur van de kerk in de Hoogs
traat. De foto is genomen tussen 1932
en 1936. In 1932 werd, als opvolger
van achtereenvolgens Klaas de Boer,
Pieter Bommel en Klaas de Leur, Jan
Busken de Klerk als voorganger aan
gewezen. De Klerk was aannemer en
de schoonzoon van Klaas de Boer en
staat op de foto vooraan in het gang
pad. In 1937 werd het te klein gewor
den kerkje vervangen door nieuw
bouw aan de Sumatrastraat, het hui
dige kerkgebouw van de naoorlogse
afscheiding van de HAZEA, Het
Apostolisch Genootschap. Het kerkje
in de Hoogstraat heeft nog jarenlang
dienstgedaan als gymnastiekzaal van
de vereniging Pro Patria.
Het Apostolisch Genootschap
aan de Sumatrastraat
De Plaats van Samenkomst van Het
Apostolisch Genootschap aan de
Sumatrastraat, zoals de leden hun
vergaderzaal noemen, is inmiddels
precies tachtig jaar oud. Een aantal
kleinere verbouwingen en renovaties
hebben in de loop van de jaren het
mooie gebouw in jaren '30 stijl wei
nig veranderd. Een ingrijpende ver
bouwing en renovatie vond plaats in
1999, waarbij een ontvangsthal met
garderobe, een aantal bijzalen en een
knutselruimte aan de prachtige grote
zaal werden toegevoegd. Het uiterlijk
van het gebouw werd op kunstzinnige
wijze gehandhaafd.
Dit schitterende stuk werk werd uit
gevoerd door het aannemersbedrijf
van Luc van der Wal.
Maar wat een bizar toeval. Tijdens het
schrijven van dit artikel bereikt mij
het bericht van het plotselinge overlij
den van Luc van der Wal (6 december
2017). De stad Den Helder en het
Genootschap lijden hiermee een bij
zonder gevoelig verlies.
Dit bericht betekent tevens een onbe
doeld en wat abrupt einde van mijn
"Brokjes Helderse geschiedenis".
Een groot deel van dit verhaal is
a&omstig uit mijn boek "Saudade"
Dit boek is in beperkte oplage
gedrukt en verspreid. Het is in te zien
in de bibliotheek van de HHV.
HAZEA in de Hoogstraat. Bij de sloop in 1902 van het
uitspanningslokaal Tivoli werd de 'nieuwe zaal' niet
afgebroken maar aangekocht door de Apostolische gemeente
en deed van 1902 tot 1937 dienst als kerkgebouw. Daarna
gymnastieklokaal van Pro Patria. Gesloopt in 1953.
De kerk van de Apostolische gemeente (HAZEA) van 1937 in
de Sumatrastraat. (Foto 2007)
27
