standigheden rigoureus verbeterd na
de in dat jaar ingevoerde wet-Aal-
berse. Deze wet bracht de werkweek
drastisch terug tot 45 uur: maandag
t/m vrijdag acht uur per dag en zater
dag vijf uur. Op de werf kwam hij
terecht naast de oudere en ervaren
zeilmaker L.F. (Louis) van Loo, de
latere wethouder van Den Helder. In
zijn memoires schrijft Van Loo hoe
hij in elk geval zomers nog werkwe
ken van 66 uur maakte.
In 1930 betrokken mijn ouders het
nog steeds bestaande huis Wilhelmi-
nastraat 50 (naast het steegje) gevolgd
door een korte tijd Oude Kerkstraat
in de Ouwe Helder, om in 1937 een
gloednieuw huis te bemachtigen in de
Erasmusstraat. Aannemer Menze van
der Plas bouwde daar een rij huizen
in een uitbreidingsplan van de
Gemeente Den Helder, midden in het
weiland achter de Middenweg. Menze
was familie van familie, vandaar. Pa
vermaakte zich in zijn vrije tijd met
zijn volkstuin aan de Timorlaan, het
gedeelte Timorlaan dat na de oorlog
werd omgedoopt tot Borneolaan en
ruimte verschafte aan de (tijdelijk
bedoelde) Oostenrijkse woningen.
Pa's hart was verpand aan tuinieren,
zijn verstand aan de werf.
Overgrootvader en scheepstimmer
man Leendert Pieter van der Kuijl
(*1835) werd, tezamen met 220
collega's met hun gezinnen, in de
jaren 1862 tot 1868 overgeplaatst van
de marinewerf in Vlissingen naar
Detail uit de kaart van (Den) Helder,
uitgave Berkhout Co van 1894.
(XIX) rechtsboven is aangegeven als
Artilleriekazerne. Het straatje (53)
daaronder is de Langesteeg. (XXI) in
het midden is Tivoli. De straat (95)
rechtsonder is de Hoogstraat. In deze
straat is (X) een evangelisatiegebouw en
(VIII) bewaarschool en evangelisatie.
(Noord-Hollands Archief, NL-
HlmNHA_560_1909)
Rijkswerf Willemsoord in Den Helder.
Opa Hendrik Johannes van der Kuijl,
geboren in Den Helder in 1866, trad
in 1879 in dienst van de werf als tim
mermansleerling en in 1884 als licht
matroos in dienst van de Marine. Hij
ging, zoals destijds gebruikelijk, drie
jaar naar Indië en keerde als scheeps
maker in 1895 terug op de werf. Hij
trouwde in datzelfde jaar met de in
Oosterend op Texel in 1872 geboren
Tetje Bremer en ging wonen in de
Kuiperstraat. De familieboerderij van
de Bremers, Simonsplaatsje aan de
Spangerweg waar Oma is geboren,
bestaat heden ten dage nog steeds.
Henk en Tetje waren zeer gelovig,
maar konden hun draai na de
Afscheidingsbeweging en Doleantie,
niet erg vinden. Met de beperkte
communicatiemiddelen in die tijd
moest het gecompliceerd geweest zijn
een richting te kiezen. De man op de
preekstoel waar je min of meer toe
vallig kerkte, was de meest bepalende
factor.
Geloofskwesties
Op de werf moet opa Van der Kuijl
kennis hebben gemaakt met collega
scheepmaker Klaas de Boer. De oor
spronkelijk in Enkhuizen woonach
tige De Boer had van zijn kerkelijk
leider, apostel Schwartz van de Her
steld Apostolische Zendingsgemeente
in de Eenheid der Apostelen
(HAZEA), de opdracht gekregen om
het geloof in Den Helder te stichten
en te verbreiden. Tien jaar lang, vanaf
1881 zonder succes, maar in 1892 kon
hij dan eindelijk het gezin van zijn
26
