borreltje bij hem drinken, dan kwa
men de verhalen los; informatie over
hoe het werk en het leven vroeger
was. Sommige verhalen waren niet
nieuw voor mij, zo had ik in mijn
jeugd in de Visstraat al over Piet Lont
en de Duitse kroonprins gehoord.
Amsteldiep, Kooisluis en Spuisluis
Oostoever
Op 28 mei 1932 werd het laatste gat
in de Afsluitdijk gesloten. De
Zuiderzee bestond toen niet meer.
Het werd IJsselmeer en Waddenzee.
Een viering van het honderdjarig
bestaan van de Afsluitdijk is dus nog
ver weg. Maar het mooie voor een
waterbouwer uit Nieuwediep is
Werkeiland voor de aanleg van de spuisluis bij Oostoever.
Sluiting van de Houtribdijk op 4 september 1975. Op de foto staan op de voorplecht
v.l.n.r.: ing. A. Verbokkem RWS, directie Noord-Holland, dienstkringNoordelijke
Wegen; ing. J.J. Minneboo, RWS, directie Noord-Holland, dienstkring IJsselmeer en
Randmeren en ing. J.J. Numan, RWS, directie Noord-Holland, Hoofdafdeling Wegen
en Oeververbindingen. (Nationaal Archief: 2.24.10.02 0 125-0494 1)
natuurlijk het gegeven dat de eerste
werkzaamheden al in juni 1920
werden aanbesteed; de aanleg van de
korte afsluitdijk, de dijk naar
Wieringen. Daarmee is 100 jaar
Zuiderzeewerken toch een stuk
dichterbij. Professor Thijsse schrijft
bij 50 jaar het volgende.
Het spreekt vanzelf dat de afsluiting van
de Zuiderzee zou beginnen tussen de
Noord-Hollandse kust en Wieringen. Men
zou daar, ten westen van Wieringen, veel
ervaring opdoen die later, bij de lange dijk
van Wieringen naar de Friese kust,
uitstekend te pas zou komen. Het
dijktracé, na de stormvloed van 1916
gekozen, kruist onder de Wieringse wal
het Amsteldiep, lang geleden een
vaarwater waardoor zeeschepen van de
Ree van Texel naar Amsterdam gingen. Er
is een oostelijke, kleine geul, rond 7 meter
diep, vervolgens een ondiepe rug en dan
de westelijke, grote geul, waarin meer dan
10 meter water stond.
De dijk op het Balgzand was het begin
van het ergste aannemersdrama dat de
Zuiderzeewerken hebben gekend. Niet
de strijd tegen de steeds sterker
wordende stromen in de diepe geulen
deed de aannemer de das om. Nee, het
waren de dikke slappe kleilagen van
het Noord-Hollandse profiel onder het
Balgzand die aanleiding gaven tot veel
extra en onvoorzien werk en die een
financieel debacle veroorzaakten.
Twee kunstwerken bij Den Helder
maken deel uit van dat gedeelte van de
afsluiting van de Zuiderzee, van dat
eerste noodzakelijke werk: de Kooisluis
(1923-1925) als verbinding tussen de
oude Schermerboezem en de nieuwe
boezem van het Amstelmeer, en de
spuisluis Oostoever (1924-1926).
Oostoever is het eerste kunstwerk in de
verdedigingslinie van de voormalige
Zuiderzee. Zouden veel mensen in
Flevoland en Noord-Holland daar nu
nog wakker van liggen?
26
