jaar in gevangenschap in leven. De
grote of rode poon, ook knorhaan
genoemd, leefde in gevangenschap
hoogstens zeven maanden. Het
botervisje dat zeer algemeen aan de
kust in de fuiken voor de Helderse
dijk werd gevangen leefde 8 maanden
in het aquarium. De moeilijkheid
om de vissen in leven te houden
was het aquariumwater in goede
conditie te houden en het vinden van
de juiste voersamenstelling voor de
verschillende vissen die gezamenlijk
in een aquarium werden gehouden.
in het aquarium zwom dat vanuit
Den Helder is verzonden. En dat
het bijzonder was blijkt uit het
artikel 'Levende haringen' dat W.J.
Mets schreef voor het blad "Het
Nederlandsch Zeewezen", dat in de
zomer van 1921 door vrijwel alle
grote- en lokale dagbladen werd
overgenomen. "Wie het aquarium
van Artis te Amsterdam bezoekt,
vindt doorgaans in een der bassins
een school levende haringen. Dat is
een unicum. Voor zover wij weten
kon geen enkel aquarium in Europa
Huisduinerstrand, de haringvangst wordt binnengehaald, illustratie Leo Pinkhof in
Helderse Courant van 18 april 1925.
Het transporteren van gevangen
haring en het houden van deze
tere vissoort liep in de beginjaren
van het Artis aquarium op grote
teleurstellingen uit, alle vis ging
dood. De vissen mogen bij de vangst
niet boven het wateroppervlak
uitkomen en aan lucht blootgesteld
worden. Zij moesten dus uit de
netten onder water in bakken worden
overgezet, en dan onmiddellijk in
grote transportvaten met een grote
hoeveelheid koud en helderwater
worden overgebracht. En gedurende
de reis naar Amsterdam moest het
water in beweging worden gehouden.
Het zou nog ruim veertig jaren
duren voordat met succes haring
op een dergelijk bezit bogen, daar
haring zulk een tere vis is, dat ze haast
onvermijdelijk doodgaat na gevangen
te zijn. Het vangen geschiedt door
de Nieuwedieper vishandelaar Aris
Mors, die de rechterhand is van
Artis' directeur, omdat hij levert met
hart en ziel en niet enkel uit eigen
belang. Ziehier nu hoe Mors dat
heeft aangelegd, 's nachts om één uur
gingen hij en zijn handlanger er met
de vlet op uit naar het strand van
Huisduinen waar de haringtrekkers
bezig waren te vissen. Toen het net
bijna aan strand gehaald was, kwam
Mors er met zijn vletje aan. "Jongens,
daar is Mors, stop effe", riepen de
trekkers elkaar toe, want ze weten al,
dat het Mors te doen is om enkele
levende haringen. Ze laten dan
het net met de haring in het water
liggen, doch houden het want zo
vast, dat zich een kuil vormt, waarin
de haringen nog vrij rondzwemmen.
Mors neemt een emmer, doet
daarmee een schep in de visvoorraad
en leegt de emmer in kubben (van
wilgentenen gevlochten manden)
met zeewater, die hij reeds aan boord
der vlet had klaar staan. Nu dadelijk
op de riemen, of, bij gunstig wind,
zeilend terug naar Nieuwediep.
Zo spoedig mogelijk gaat het op
Nieuwediep aan, om te trachten de
eerste trein naar Amsterdam te halen.
Hoe spoediger over, hoe beter de vis
zal blijven. Vandaar dan ook, dat zo'n
haast betracht wordt, om de haring in
het Artis-aquarium te krijgen. Daar
aangekomen, gaan ze dadelijk in
de bassins, die steeds van stromend
zeewater zijn voorzien. Mors mocht
het genoegen smaken, dat al zijn
haringen levend overkwamen. Later
deed hij nog zo'n zelfde zending aan
Artis en met succes. Daarop is Mors
trots en met recht", aldus W.J. Mets in
zijn artikel.
Als Mors in juni 1923 overlijdt staat
er een stukje in de krant: "Aris Mors is
dood, klonk van mond tot mond aan
de Buitenkant. In de visserijwereld
verdiende hij zijn brood, Mors was
de koper van het fijne visje, waarvoor
hij en de gegoede kringen altijd zijn
afnemers had. Mors was de stille wer
ker van Artis. Hij toch zorgde voor
haring, doornhaaitjes, roggeneieren,
mia's, zeesterren, anemonen, ja wat
niet al. Hij stelde er een eer in, alles zo
goed mogelijk aan Artis te doen aan
komen, en er was groot vertrouwen
tussen Dr. Kerbert, de directeur van
Artis, en Mors".
Het zenden van Nieuwedieper ha
ring naar Artis vond daarna ook nog
plaats, zoals in januari 1935, waar
de Heldersche Courant melding van
maakte: "Nieuwe haringen in het
aquarium van Artis. Enige tijd gele-
22
pinkhof. ir.
