wege de jaren tachtig ging hij met
pensioen, had onder meer een huisje
in recreatiepark Ooghduyne in Julia-
nadorp, waarna Bert Brink met zijn
vrouw Peggy in Den Helder kwam
wonen.
Heeft u als Engelandvaarder nog een
schone boodschap'?
"Beter geen oorlog voeren", antwoordt
de 95-jarige Bert Brink adrem.
De 'Marpessa' was het eerste schip waarop Engelandvaarder Brink voer in dienst van Shell.
Noten
1. Piet Haverkamp was directeur
van de zeevaartschool in het
Zeemanshuis in Amsterdam en
verwierf vooral bekendheid als een
van de schrijvers van het Leerboek
der Zeevaartkunde. Zie: http://
vosmoga.nl/?page id=57
2. De Stoomvaart-Maatschappij
'Nederland' (SMN) was een
Nederlandse rederij gevestigd
in Amsterdam die heeft bestaan
tussen 1870 en 1970. In 1970
fuseerde de SMN met enkele
andere Nederlandse rederijen tot
de Nederlandsche Scheepvaart
Unie (NSU), vanaf 1977 bekend
als Nedlloyd. In het spraakgebruik
stond de rederij bekend als de
'Nederland'. Zie: https://nl.wikipedia.
org/wiki/Stoomvaart-Maatschappij
Nederland
3. Zie ook https://www.
deverhalenvangroningen.nl/alle-
verhalen/groninger-coasters-in-de-
tweede-wereldoorlog
4. Over het vrachtschip 'Meerkerk':
https://nimh-beeldbank.defensie.nl/
memorix/c0832128-f519-059a-8905-
1ec159ae3d78
5. Over de 'Marpessa': http://
www.helderline.nl/tanker/782/
marpessa+%281%29/
19
Engelandvaarders in museum en
archief
Dankzij de film en de musical Soldaat
van Oranje heeft iedereen inmiddels
wel een beeld van de Engelandvaar
ders, zo lezen we op de website
gahetna.nl van het Nationaal Archief.
Het zijn dappere Nederlanders die de
gevaarlijke tocht vanuit het bezette
Nederland naar Engeland maakten
om van daaruit actief deel te nemen
aan de strijd tegen nazi-Duitsland.
Koningin Wilhelmina ontving haar
helden persoonlijk om hun verhalen
te horen en te vernemen hoe het in
het bezette vaderland ging.
Het Nationaal Archief schat dat min
stens 1700 Engelandvaarders, ruim
1600 mannen en 48 vrouwen, ver
trokken zijn. Ze namen verschillende
routes naar het Verenigd Koninkrijk
(VK): bijvoorbeeld via het Iberisch
schiereiland of het neutrale Zweden
en verder per boot of vliegtuig. Met
een bootje rechtstreeks over zee was
een tocht die door een zeer kleine
minderheid is ondernomen. Velen
haalden hun bestemming, anderen
lieten het leven of werden onderweg
gearresteerd.
Engelandvaarders bleven in het VK,
dienden onder andere bij de Royal
Air Force of de Marine Luchtvaart
dienst, de marine of de koopvaardij.
Sommigen keerden terug naar bezet
gebied voor spionage. Veruit de
bekendste Engelandvaarder is Erik
Hazelhoff Roelfzema, de Soldaat van
Oranje uit de film en de musical. Ook
Eddy Jonker is een bekende Enge
landvaarder. Hij geldt als een van de
oprichters van het in 2015 geopende
Museum Engelandvaarders in
Noordwijk. Overigens, in de kapel
van de Erebegraafplaats in Loenen
op de Veluwe hangt een vijfluik met
de namen van in de oorlog
omgekomen Engelandvaarders.
Na de oorlog werd het Genootschap
Engelandvaarders opgericht. Het
archief ervan, met vele
gepubliceerde en niet-gepubliceerde
ontsnappingsverhalen, berust sinds
november 2016 in het Nationaal
Archief te Den Haag. Hier zijn ook
andere relevante archivalia te vinden,
onder andere van verhoren na
aankomst in Engeland. Voor meer
informatie en literatuur: zie www.
gahetna.nl/vraagbaak/
onderzoeksgids/tweede-wereldoorlog
engelandvaarders. Op Wikipedia staat
een namenlijst van
Engelandvaarders. In Levend Verle
den van maart 2012 is een verhaal
van Wout Smit opgenomen over vier
Helderse Engelandvaarders die hun
doel overigens niet bereikten: Jan
Aberson, Albert de Gier, Kees Kwin-
kelenberg en Chris Reijers.
