Kerstmis in huize Schendelaar Joubertstraat 63, met de kinderen Joop en Trudy en hun ouders
Joop en Rie Schendelaar. Rechts grootouders Van Putten uit Hilversum. (Foto circa 1950)
rozijnen en sukade met bovenop een
laag poedersuiker. Zo rond het jaar
1880 werd het bakken van deze koe
ken verdrongen door kersttulbanden
en Weihnachtsstollen dat overkwam
uit Engeland en Duitsland. Vanaf die
jaren begonnen in Den Helder de
broodbakkers de kerststollen te bak
ken. Broodbakker Van Ede aan de
Binnenhaven adverteerde dat zijn
Saksische Thüringer Weihnachtsstol-
len in alle prijzen te verkrijgen zijn.
De landelijk bekroonde broodbakker
Witsenburg aan de Hoofdgracht ver
kocht op kerstavond: "De echte
Thüringer Weihnachtsstollen, fijn
kerstbrood, tulband, pain de luxe en
tafelbrood". En confiseur Langerijs in
de Spoorstraat verkocht zijn speciali
teit, kerstkransen en schuim kerstfi
guren.
Naar de kerk
Het vieren van het kerstfeest in de
kerken is van alle tijden. Maar door
de berichtgeving in de krant uit die
tijd is er meer bekend over het ver
loop van de diensten: "Straks luiden
de kerkklokken der onderscheidene
gemeenten, de een vroeger, de ander
later. Maar allen hebben ze hetzelfde
doel, namelijk de gelovigen tot kerst
misviering in het bedehuis op te roe
pen. Weldra is het kerkgebouw
gevuld, de dreunende orgelklanken
klinken tegen de booggewelven en
allen verenigen zich in 't gebed. Straks
rijzen de lofzangen en hoort men de
gebeurtenissen bespreken die sinds
eeuwen de grote verandering in de
maatschappij teweegbracht, de zege
ningen verkondigen, die de leer van
Jezus over de aarde heeft verspreid.
En dan het oude lied der engelen
weerklinken: Eere zij God in den
Hooge! Vrede op aarde. In de men-
schen welbehagen!" aldus de Helderse
Courant in 1888.
Ruim dertig jaar later schreef de krant
in 1922: "Het kerstfeest een religieuze
herdenking door velen gecombineerd
en meer en meer gebracht in het
kader van intieme huiselijke gezellig
heid, maar daarom niet minderwaar
dig en diep doorvoeld. Kerstmis heeft
ook voor de niet-gelovige iets plech
tigs, ontroerend en onbewust komt
men onder de invloed van de Kerst
stemming. Ja het zijn bijzondere
dagen in einde december. De vrolijke
kerstdagen, dagen van vreugde en
ernst, met fraaie kerstbomen en ver
sieringen, winkels en huizen getooid
in rood, groen en zilver. Ze geven ons
gezelligheid en ontroering een Vrede
op aarde en in de menschen welbeha
gen". Vanaf de dertigerjaren werd het
kerstfeest ook in de kerken wat uit
bundiger gevierd. Zo vond in de
avond van kerstnacht in Huisduinen
een bijzondere kerstwijding plaats. In
het voorportaal van de geopende kerk
stond een verlichte kerstboom terwijl
de kerk verder donker bleef. Voor de
ingang speelde het fanfarekorps
Harmonie uit Julianadorp Stille
Nacht, waarna de predikant
staande op de kerkdrempel het
kerstevangelie (Lukas 2 1-20)
voorlas. Daarna speelde de
muziek Eere zij God en zongen de
omstanders mee. Nadat de predi
kant een zegenwens voor het
kerstfeest had uitgesproken ging
men huiswaarts. In de dertigerja
ren stonden in de kerken hoge
sparren met brandende kaarsjes,
versierd met slingers en ballen.
Om de plafondluchters met kaar
sen was sparrengroen bevestigd.
Tijdens de diensten waren de ker
ken tot de laatste banken vol. En over
dag ging menig gezin wandelend naar
de Petrus en Pauluskerk aan de Kerk-
gracht waar een prachtige kerststal
van beelden in het portaal stond
opgesteld.
Sint Dominicusgesticht
Het bewonderen van de kerststal en
de kerstboom door publiek vond
ook al plaats in de jaren 1870 tijdens
beide kerstdagen in het Sint Domi-
nicusgesticht in de Jonkerstraat. Het
gesticht maakte gebruik van de
belangstelling door een kerstcollecte
te houden ten behoeve van kleding
voor arme schoolkinderen. De
advertentie in de krant meldde hier
over:
"Op 18 december 1870 met het oog
op het kerstfeest zal in het gebouw
van Sint Dominicusgesticht evenals
vorig jaar een grote kerstboom wor
den opgericht. Tevens zullen bij die
gelegenheid de goederen worden
uitgestald die door welwillende per
sonen zijn geschonken. En welke
later bij wijze van tombola aan de
arme kinderen als prijzen zullen
toegewezen worden. De kerstboom
zal op beide dagen voor eenieder
rijk of arm te bezichtigen zijn aan
de grote deur en aan de kleine
poort". Dat jaar werd aan vijfron-
derd arme kinderen kleding en ver
snapering verstrekt.
22
