Bemerkingen over familieverhaal Snoerwang
Ir. P.P. Loesberg, Bennekom
Bij het lezen van het artikel
'Familie Snoerwang in de Tweede
Wereldoorlog' van Ruud Claessen
(Levend Verleden juni 2017) kwam
ik de mij bekende 'kluis' tegen
voor het bewaren van stempels. Ik
heb daarover enkele bemerkingen.
Laat ik beginnen met op te merken
dat ik de zoon van dokter Loesberg
ben. De tweede opmerking is dat de
heer van Gelders roepnaam Iek was
en niet Ies, maar dat kunnen alleen
ingewijden weten.
De 'kluis' heeft mijn Vader door een
meubelmaker dan wel meubelfabriek
in Den Helder laten maken. De naam
ben ik kwijt maar eind 1944 had deze
meubelmaker een werkplaats in de
Emmastraat voor zover ik mij kan
herinneren (waarschijnlijk v.d. Blom
Wilhelminastraat 63, Red.). Gedachte
was dat die stempels ook bij huiszoe
king niet gevonden moesten worden.
Het is een constructie die je niet van
een meubelmaker verwacht.
Ook over de inhoud van de 'kluis' kan
ik wel iets vertellen. Dat stempel van
een ring met een Duitse adelaar was
het eerste stempel dat Iek heeft
gemaakt; de randschriften tekende hij
toen nog in. Dit stempel is gemaakt
van linoleum voor linoleumsneden,
waarschijnlijk een restant van linole
umsneden die mijn oudste zuster had
gemaakt. Later werden de stempels
gesneden uit afsnijsels van de vloerbe
dekking uit de wachtkamer die vlak
voor de oorlog was vernieuwd.
Eind 1944 werd een nieuw Ausweis
voor het betreden van Den Helder
ingevoerd dat van een aantal stempels
was voorzien. Echter was de procedure
deze dat de blanco Ausweise op de
Ortskommandantur werden ingevuld
en daarna door de burgemeester met
een naamstempeltje akkoord bevon
den. Dan gingen ze terug naar de Orts-
kommandantur en werden de stempels
erin gezet, waarna ze konden worden
afgehaald. Dat naamstempeltje nu
werd door Iek nagemaakt en zo kon
den vervalsingen ontstaan die vrijwel
echt waren. De Duitsers waren zo
overtuigd van de waarde van die stem
pels dat ze met de blanco Ausweise
blijkbaar slordig omgingen en die
daardoor in handen van de illegaliteit
konden komen. Die werden dan inge
vuld, van het genoemde naamstempel-
tje voorzien en tussen de "echte" Aus-
weise gestopt. Toen Iek alle stempels
had nagemaakt werd het natuurlijk
mogelijk om Ausweise te
verschaffen zonder bezoek
aan de Ortskommandantur
en dat was toch wel vaak
beter. Er kwamen later ook
vervalste blanco Ausweise
maar die waren qua kleur
wat afwijkend van de echte.
De 'kluis' is tot het einde van
de oorlog in handen van Iek
gebleven en dus nooit tij
dens de oorlog in bezit van
de Bierstekers geweest. De
Vervalste stempels uit de
houten kluis.
stempels werden geheel 'op het oog'
gemaakt. Iek gebruikte worstenvel om
de afdrukken over te trekken en dan af
te drukken op het rubber, hij bleef zijn
eigenlijke vak trouw! De Duitsers had
den natuurlijk meerdere identieke
stempels en dat gaf bij het vervalsen
wel ruimte. Soms waren die stempels
zelfs behoorlijk verschillend; op een
moment bemerkten wij dat hetzelfde
stempel bestond van de adelaar kij
kend naar rechts en één kijkend naar
links!
Het verhaal over de arrestatie van
mijn Vader klopt niet. In werkelijk
heid kwam kort na de bevalling
's-middags een man aan de deur die
vroeg "Is de heer dokter thuis?" Mijn
zuster zei toen: "wat een gekke vent
om dat zo te vragen", zonder de zin
snede als Duits te herkennen. Maar
mijn Vader was onbereikbaar en die
man zou later wel terugkomen. Dat
deed hij ook in het begin van de
avond. Toen hij werd binnen gelaten
kwam er een tweede man bij en later
bleek er een derde man achter het
huis post te hebben gevat. Maar mijn
Vader vreesde huiszoeking en koos
ervoor zonder verzet met de heren
mee te gaan. Ik was erbij toen dit alles
gebeurde. Met z'n vieren liepen ze
daarna naar het kantoor van de
Hafenüberwachungstelle aan de
Hoofdgracht. Toen ze weg waren
werd de kraamkamer meteen opge
ruimd en Iek en zijn vrouw zijn toen
meteen met de baby over de schutting
naar het huisje aan de Molenstraat
gegaan. Ook tuigde ik een leiding af
die ons uit het huisje aan de Molen
straat van stroom voorzag en mijn
Moeder en ik ruimden een aantal
belastende papieren op. De volgende
ochtend was er nog steeds geen huis
zoeking gedaan en hoorden wij op
18
