Het Helden-der-Zeefonds 'Dorus Rijkers' in de oorlog
en de jaren daarna
Jan T. Bremer
Normale collectes
'Na de Duitse bezetting van ons
land in de meidagen van 1940
veranderde er voor het Dorus
Rijkersfonds aanvankelijk weinig.
Men kon dat jaar zelfs spreken van
geslaagde collectes en men besloot
de wekelijkse toelagen van de oud
redders zelfs met een gulden per
week te verhogen. De 'Stormklok',
sinds 1936 het officiële orgaan van
het Dorus Rijkersfonds, verscheen
eveneens normaal.
'Oók de redders van de reddingmaat
schappijen bleven gewoon doorgaan
met hun werk. De zeeën werden
immers alleen maar gevaarlijker in
een oorlogssituatie en het aantal
keren dat de redders moesten uitva
ren nam alleen maar toe'. Aldus de
schrijver van het jubileumboek van
het Dorus Rijkersfonds bij het
75-jarig bestaan. 1)
Zoiets zou in een jubileumboek van
de reddingmaatschappijen bepaald
niet geschreven worden.
Zeemijnen en beschietingen
De situatie was immers bepaald niet
'gewoon'. Al op 10 december 1939
voer de reddingboot 'Dorus Rijkers'
uit naar een schip dat op een zeemijn
gelopen was, de kustvaarder 'Imming-
ham'. Het jaar erop voer de Helderse
reddingboot zestien maal uit naar
in zee gestorte vliegtuigen, beschoten
of getorpedeerde schepen, slechts een
enkele keer voor 'gewoon' gestrande
schepen. Bij hun reddingwerk werden
ze zo nu en dan vanuit de lucht
beschoten. Dan kon het gebeuren dat
ze ondanks donkerte niet met licht op
durfden varen, waardoor zelfs deze
ervaren zeelui de weg kwijtraakten
wat vanwege de overal aanwezige
zeemijnen levensgevaarlijk was.
Op 14 mei kreeg schipper Coen Bot
van de 'Dorus Rijkers' 45 opvarenden
van het voor Callantsoog door de
Duitsers tot zinken gebrachte Neder
landse marineschip 'Johan Maurits
van Nassau' aan boord, waaronder
vele zeer ernstige gewonden. 'Wij
kregen onderweg een aanval van
Duitse vliegtuigen te doorstaan. Een
bom kwam op tien meter afstand van
ons in het water terecht en onze
'Dorus Rijkers' werd zo hevig opzij
gesmeten dat het leek of de motor
eruit zou springen', volgens schipper
Bot. 2)
Het was de eerste keer dat de beman
ning van de (Helderse) reddingboot
te maken kreeg met slachtoffers van
oorlogsgeweld. Er zouden nog vele
keren volgen.
'Stormklok'
Voor het Dorus Rijkersfonds begon
nen de moeilijkheden met 'De Storm
klok' in juni 1941 toen redacteur Levi
Grunwald de laatste hand legde aan
het laatste nummer van de vijfde jaar
gang. Hij werd opgebeld door de chef
van de (Helderse) drukkerij De Boer,
de drukker. Er waren problemen met
de Duitse censuur (de Presse Stelle)
vanwege het gebruik van de naam van
de Koningin in de kop van het tijd-
In 1924 werd ten
bate van het Dorus-
Rijkersfonds te
Rijswijk een groot
weldadigheidsfeest
gehouden. Op het
marktplein van
links naar rechts: de
organisator Henri ter
Hall, Jan Bijl met Dorus
Rijkers uit Den Helder
en Cornelis Klaassen uit
Scheveningen.
(Album Henk Schoorl)
10