Karel Doorman als vlieger in een Farman HF 22.
(Traditiekamer MLD De Kooy)
pings volgden elkander op of het kin
derspel ware. Een schitterend gezicht;
het leek alsof de staart meeboog in de
cirkels...'
Een tweede vaartocht naar de Oost
volgde in 1923. Ditmaal duurde zijn
verblijf vier jaar. In 1932 begon zijn
derde reis naar Nederlands-Indië, nu
als commandant van de nieuwe mij-
nenlegger Hr.Ms. Prins van Oranje.
Zijn superieuren prezen zijn kwalitei
ten in vele toonaarden. Schout-bij
nacht J. Bosman, commandant van
het Eskader in Nederlands -Indië,
schreef op 1 december 1932 in zijn
beoordeling over hem: 'Manoeuvreert
en navigeert goed. Beijvert zich om
groep en schip tot oorlogsgereedheid
op te voeren. Heeft een helder ver
stand en een goed taktisch en strate
gisch inzicht. Levendig karakter.
Handhaaft orde en tucht op krachtige
wijze. Physiek geschikt voor alle dien
sten.'
Onrust onder het personeel over de
salariskortingen leidde in februari
1933 tot muiterij op Hr.Ms. de Zeven
Provinciën. Kort daarvoor kreeg
Karel als commandant van Hr.Ms.
Evertsen al te maken met dienstwei
geraars aan boord. Met takt en gezag
slaagde hij erin de situatie de baas te
blijven.
Voordat Karel eind 1933 naar het
vaderland terugkeerde, voegde
schout-bij-nacht M. van Dulm op zijn
conduiterapport een aanbeveling toe:
'Lijkt mij in verband met zijn langen
diensttijd bij den Marine Luchtvaart
dienst bijzonder geschikt voor com
mandant van een vliegkamp.' Het zou
nog vijf jaar duren voordat hij die
kans kreeg. Eerst had de marine hem
nodig als chef van de staf der Zee
macht in de Stelling van Den Helder.
Erg gelukkig voelde hij zich daar niet
bij. 'Bij mij past geen inktpot, ik moet
een kiel onder me voelen.'
In 1937 werd hij voor de vierde maal
naar Nederlands-Indië gestuurd. Daar
kreeg hij eindelijk het bevel over de
Marine Luchtvaartdienst totdat hij in
mei 1940 werd belast met de leiding
over het eskader in voormalig Neder
lands Oost-Indië.
Met de rug tegen de muur
De oorlog met Japan bracht een
nieuwe rol voor Karel mee. Op 2
februari 1942 werd hij geïnstalleerd
tot commandant van de 'Striking
Force', een eskader samengesteld uit
Nederlandse, Amerikaanse, Britse en
Australische schepen. Karel schatte
zijn kansen tegen de vijand niet hoog
in. Op 22 februari 1942 schreef hij
Karel W.F.M. Doorman (1889-1942)
in 1930 als luitenant-ter-zee der eerste
klasse. (Ministerie van Defensie)
aan zijn schoonou
ders: 'Wij vechten
met de rug tegen de
muur, vooral na de
val van Singapore,
dus de kansen dat
ik jullie later in het
Hiernamaals terug
zie zijn oppervlak
kig gezien groter
dan op het onder
maanse, doch met
Gods hulp kan alles
zich ten goede
keren. In ieder
geval is het beter
om te sterven als
een man, dan om te
leven als een slaaf
van Hitler en consorten.'
De afloop van zijn laatste commando
'All ships - follow me' is bekend.
Hr.Ms. De Ruyter, het schip van de
eskadercommandant, werd op 27
februari om 23.30 uur getroffen door
een of twee Japanse torpedo's. Het
duurde anderhalf uur voordat het
schip zonk. Ook vier andere schepen
werden getroffen. Ruim 1.000 man
nen kwamen om. Het moet voor
Karel als een van de pioniers van de
Marine Luchtvaartdienst extra pijnlijk
zijn geweest dat op het meest kritieke
moment steun vanuit de lucht niet
mogelijk bleek. Koningin Wilhelmina
kende hem postuum de hoogste mili
taire onderscheiding toe, de Militaire
Willemsorde.
Lou Doorman
Net als voor Karel Doorman was
Nederlands-Indië voor zijn broer het
tweede vaderland. Lou bracht zelfs
meer bezoeken aan de Oost dan
Karel. Het eerste bezoek duurde van
november 1912 tot februari 1915 en
hield verband met een militaire
exploratie van Nieuw-Guinea. Mili
taire eenheden verkenden de binnen
landen, brachten witte plekken in
kaart, onderzochten de bevaarbaar
heid van de rivieren en rapporteerden
over de bodemgesteldheid. Lou had
25
