Huisduinen getekend door P A. Beretta in circa 1840. Op de voorgrond Kaap Ruigebeen, geheel links staat de Schoutenkaap op
een hoog duin. Rechts fort Kijkduin met boven op het fort het stenen vuurtorentje dat in 1878 werd gesloopt. De afgebeelde kerk
staat op exact dezelfde locatie als het huidige Huisduinerkerkje. (Noord-Hollands Archief, NL_HlmNHA_359_002423_M)
werden door de Ontvanger-Generaal
aangesteld en stonden onder gezag
van de paalmeesteren die toezicht
hadden over een bepaald gebied. Het
onderhoud aan kapen en betonning
werd verricht onder leiding van de
tonneman, hij werd door de paal-
meesteren aangesteld. De tonneman
was in dienst van de stad Enkhuizen
voor een salaris van 600, - per jaar,
de tonnenboet lag aan het Nieuwe-
diep. Indien het ontvangen paalgeld
ontoereikend was werd het tekort
door het belanghebbende kustdorp
bijgelegd. Dit verklaart waarschijn
lijk de naam Schoutenkaap van de
kaap achter Huisduinen (Duinweg).
Deze kaap werd vermoedelijk ooit
door het dorpsbestuur, de schout en
schepenen, gebouwd of onderhou
den. In 1795 gingen de Amsterdamse
taken over naar het Departement van
Marine. De stad Enkhuizen heeft het
recht behouden tot 1850, in dat jaar
werden de taken door het Rijk voor
het bedrag van 250.000 afgekocht.
Vervolgens onderhield het Depar
tement van Marine de betonning en
de bakens tot de Rijkswaterstaat het
beheer en onderhoud in 1980 over
nam.
Er zijn vele reisverhalen geschreven
over de thuisvaart naar Den Helder.
Ook Johannes Pieter Muller beschreef
in zijn autobiografisch boek: "Nieu-
wediep en Instituut" (1929) zo 'n
thuiskomst van een marine reis,
waarbij de stuurlui op de bakens
navigeerde: "Maar onverschillig of
men uit Oost- of West-Indië, dan
wel van Kaapstad of Rio de Janeiro
terugkwam, aan stuurboord heeft
men gaandeweg een streepje duinen
in zicht gekregen met, als het helder
zicht is hier en daar een kerktorentje.
En meer en meer naderen we de voor
het zeegat vissende botters en bla
zers, die meer om de West buiten de
beruchte gronden van de Haaks voe
ren. Wat later verkennen we de kapen.
En daarna zien we al gauw een paar
huisjes van het dorpje Huisduinen en
ook de Schoutenkaap".
In 1825 stonden er drie kapen nabij
Huisduinen; kaap Ruigebeen, de
Schoutenkaap en er stond een kaap
ten zuiden van fort Kijkduin. Verder
is bekend dat er in de jaren 1840 een
metershoge cilindervormige houten
kaap iets ten noorden van Kijkduin
nabij de dijk stond, genaamd de Oude
Vuurboet. In die periode stonden er
ook lokale herkenningspunten op
zeekaarten getekend die men vanuit
bepaalde vaarposities met een kaap
in lijn moest houden om veilig de
zeegaten te bevaren. Dat waren van
Huisduinen de meelmolen, de kerk en
batterij Kijkduin. En van Den Helder
waren dat de westkant van de grote
batterij Kaaphoofd, de houtzaag
molen op het Molenplein, de Petrus
en Pauluskerk, de grote mast van
het Wachtschip in de haven en het
raadhuistorentje aan het Dijkje in de
Ouwe Helder. Dat de instandhouding
31
