Leo Pinkhof en de Jan Blankenstraat
Rens Schendelaar
Straatnamen zijn de wegwijzers
van de stad. De namen geven
niet alleen een overzicht van het
stratenplan, ze vormen ook het
geheugen van de stad. Je kunt er de
ontstaansgeschiedenis van de stad
uit afleiden, zoals de straatvernoe
mingen in De Schooten.
Of gebeurtenissen uit de lokale en
nationale geschiedenis, zie het Admi
raal Verhuellpleinvoor het Fort Kijk
duin, vernoemd naar Carel Hendrik
graaf Verhuell die in de Franse tijd in
Den Helder een belangrijke rol heeft
gespeeld.
Tot de jaren 1900 maakte de gemeente
geen haast met het geven van straat
namen. Voor die tijd kregen de straten
de namen van de grondeigenaars, of
de bouwer van de huizen of het werd
vernoemd naar een middenstander
die zich in de straat vestigde. Dit was
Jan Blankenstraat, gezien richting de spoorlijn
vooral van toepassing op de straten die
het huidige stadscentrum vormen. Zo
was Maarten Vroon eigenaar van het
weiland waar de beide Vroonstraten
zijn aangelegd. Pieter Vlaming bouwde
de eerste woningen aan de Vlamings
traat. En omdat Pieter Kroon er een
slagerij had ontstond de naam Kroon-
straat. Zo ging dat in die tijd.
Pas tijdens de aanleg van de Van
Galenbuurt ging de gemeente over tot
het categorie vernoemen. Te begin
nen met de Krugerstraat en omge
vingdat ook wel bekend staat als de
Transvaalbuurt. De vernoeming naar
de Zuid-Afrikaanse boerengeneraals
ontstond omdat onze voorvaderen
groot respect hadden voor de 'stam
verwante' Zuid-Afrikaanse boeren
uit Oranje Vrijstaat en Transvaal, die
rond de vorige eeuwwisseling in een
wanhopige strijd verwikkeld waren
met Engeland. Vandaar dat de hoofd
straat in die wijk in 1902 vernoemd
werd naar president Kruger. Ook uit
die tijd is de vernoeming van stolp
boerderij Oranje Vrijstaat aan Lange-
vliet 18 in Julianadorp.
Geleerdenbuurt
Nadat de woningbouwplannen in de
Heldersche Polder tussen de Midden
weg en Tuindorp waren ontwikkeld
besloot de gemeenteraad het gebied
de Geleerdenbuurt
te noemen. Het stra
tenplan kreeg namen
van geleerden en
onderzoekers van
wereldfaam als Boer-
haave, Buys Ballot en
Huygens. De straat
die nu bekend is als de
Jan Blankenstraat zou
Dondersstraat wor
den. Vernoemd naar
Franciscus Cornelis
Donders (1818-1889), Nederlands
hoogleraar met een grote reputatie op
het gebied van oogfysiologie. Er zijn
in meerdere steden straten naar hem
vernoemd. Overigens was het besluit
om in Den Helder een straat naar
Donders te vernoemen nog niet door
de gemeenteraad genomen.
Een aantal jaren eerder vroeg het
gemeentebestuur in 1926 aan Leo
nard Jehoeda (Leo) Pinkhof om
de kunstwaarde van schilderijen te
Portret van Jan Blanken door J.L. Jonxis.
(Circa 1836)
bepalen die eigendom waren van de
gemeente. Pinkhof was kunstenaar
en werkte als tekenleraar op de Hel-
derse Ambachtsschool. Waarschijnlijk
bij het bekend worden van nieuwe
straatnamen voor de Geleerdenbuurt
in 1931 dacht Leo Pinkhof terug aan
de schilderijen van de gemeente.
En hij schreef op 24 augustus 1931
aan het gemeentebestuur van Den
Helder: "Edelachtbare Heren, In
1926 werd mij door het des tijdige
gemeentebestuur de opdracht gege
ven kunstwaarde te bepalen van een
tweetal portretten, voorstellende Jan
Blanken. Thans hangen deze schil
derijen in de Raadzaal tegenover de
burgemeesterszetel. Jan Blanken is de
ontwerper en uitvoerder geweest van
de bijzonder mooie haven van Den
Helder, die door een vernuftig dam-
menstelsel de stroom tot zich trekt
en daardoor ijsvrij is. Aan die haven,
dus aan Jan Blanken heeft Den Helder
opkomst te danken. Vandaar dat het
mij verwonderd, dat nog steeds geen
belangrijke straat, gracht of plein naar
hem is genoemd, terwijl een groot
aantal geleerden, Indische eilanden of
vogels en planten wel die eer genieten.
Dit verzuim is echter nog steeds in te
halen.Met de hoogste hoogachting,
Helder Ruyghweg 99, L. Pinkhof".
Twee dagen later kreeg Leo Pinkhof
op 26 augustus 1931 antwoord van
het college:
etórsfc
22