machthebbers, bood marinedeken Friedrich Ronneberger hem aan vlootpredikant te worden. In juni 1940 kwam Haake in de rang van officier naar Nederland. Den Helder werd zijn standplaats. De 'Marine- pfarrer' werd belast met de geeste lijke zorg voor de Duitse militairen in Noord-Holland. Dat betekende niet alleen kerkdiensten en uitvaar ten leiden, maar ook mentale steun geven aan soldaten in geval van gewetensnood, bij heimwee, moei lijke thuissituaties, het overbrengen van slecht nieuws of. bij doodsangst voor bombardementen, wat in Den Helder, de meest gebom bardeerde stad van Nederland, een groot probleem vormde. Christelijke verzetsbeweging Edmund Haake, geboren op 1 juli 1897 in Blake (Oldenburg), was sinds juni 1940 werkzaam als 'Ma- rinepfarrer' in Noord-Holland. Hij was predikant van de 'Bekennende Kirche' in Duitsland, een christelijke verzetsbeweging tegen het natio- naalsocialisme. Voormannen van deze ondergrondse protestantse kerkstroming zoals Martin Niemöl- ler en Dietriech Bonhoeffer werden in concentratiekampen opgesloten. De protestantse kerk in Duitsland telde ongeveer 18.000 predikanten. Zo'n 3.000 van hen behoorde tot de Bekennende Kirche. Haake was als predikant verbon den aan de Evangelisch-Lutherse gemeente van Varel, tussen Wil- De kritische Edmund Haake (links) werd als marinepfarrer naar Den Helder gestuurd om hem uit de vuurlinie van de partijbonzen te houden. De Duitse vlootaalmoezenier Theo Pieper gaf na de oorlog zijn priesterschap op, trouwde en werd godsdienstleraar. helmshaven en Bremerhaven in Noord-Duitsland. Toen de natio- naalsocialisten het Oude Testament wilden afschaffen, de Rijksdag instemde met de Neurenbergse ras senwetten tegen de joden en in de Kristallnacht ook de synagoge van Varel in vlammen opging, veroor deelde Haake dit soort activiteiten openlijk vanaf de kansel. De nationaalsocialisten namen hem dat niet in dank af. Ze vervolgden hem, bespotten hem, gooiden de ruiten van zijn woning in, enz. De mensen durfden niet meer naar de kerk in Varel te gaan. Aanhangers van de Bekennende Kirche zochten elkaar thuis op, voor privédiensten. Om de omstreden predikant weg te halen uit het schootsveld van de Zwaargewond Soms ging Haake mee aan boord van Duitse marineschepen. Tijdens een van deze tochten, op 10 juni 1943, werd zijn schip door Engelse vliegtuigen bestookt. Haake raakte zwaargewond. Hij moest worden opgenomen in het ziekenhuis. In het Duitse marinehospitaal, dat was ingericht in een van de gebouwen van de Willibrordusstichting van Heiloo, herstelde hij van zijn ver wondingen. Als oorlogsgewonde werd hem het 'Verwundetenab- zeichen' in zilver toegekend, het gewondeninsigne, dat Hitler in 1939 had ingesteld. Vlootaalmoezenier Theo Pieper, geboren op 13 januari 1912 in Mun ster, was belast met de geestelijke 72

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Levend Verleden - Den Helder | 2015 | | pagina 72