De Langestraat in de Ouwe Helder
gesloopt en als puin afgevoerd
Rens Schendelaar
"Mijn God, Den Helder, wat heb
ben ze met je gedaan. De Ouwe
Helder, waar de wiegen stonden van
de blauwe zeeridders, de vissers en
de vlettermannen, en van waaruit
de nering zich over de hele stad ver
spreidde is door de moffen van de
aardbodem voorgoed weg gekrabd",
aldus schreef Cees Schellinger in zijn
boek: O, die Ouwe Helder (1981).
Het is vooral het verdwijnen van het
stadsdeel Ouwe Helder dat bij ou
dere Nieuwediepers nog regelmatig
onderwerp van gesprek is. Want de
huizen zijn in de oorlog gesloopt en
tastbare jeugdherinneringen verlo
ren gegaan. Er is er bijna niets meer
dat doet denken aan het eeuwen
oude dorp. Of het moet de Jacob
van Heemskerckstraat zijn waar niet
alles is afgebroken. Of de Jan Hoog-
erwerfstraat, vanaf de P.W.A. Singel.
Want precies op dat punt lag de in
gang van de afgebroken Langestraat.
Volgens vele Ouwe Heldersen de
straat der straten.
Napoleonstraat
De Langestraat was een smalle
straat die met ere zijn naam droeg.
De naam had betrekking op de
lengte van de straat, het doorsneed
de voormalige Ouwe Helder van
noord naar zuid. Het was ook de
weg naar Huisduinen, want de
Huisduinerweg liep tot aan de Lan-
gestraat. Het was aan beide zijden
bebouwd. Zo bevond zich direct
links op de hoek de landmacht ka
zerne van het wapen der artillerie,
beter bekend als De Kazerne, en op
de andere hoek stond café Land- en
Spoorzicht. Meer in de straat be
vond zich aan de rechterzijde het
Nederlands Hervormd armenhuis
voor vrouwen en iets verder aan de
linkerkant het oud katholieke kerkje
met pastorie. En dan naar het einde
de rooms katholieke kerk, daar is de
Petrus en Pauluskerk aan de Kerk-
gracht voor in de plaats gekomen.
Aan de noordkant bij de dijk lag
kustbatterij Vischmarkt en een klein
plantsoentje, het Regentspark ge
noemd. Daar was ook het welvaren
de deel van het dorp, met woningen
zowel op als tegen de dijk. Vanaf
zee gezien was het dorp dicht opeen
gebouwd, een stadje achter de dijk
waarvan de daken voor het meren
deel maar ternauwernood boven
de dijk uitstaken. En als het flink
stormde kon je overal de beukende
golven tegen de dijk horen. Er
woonden jutters die afstamden van
het oude en stoere kustvolk maar
ook officieren van de landmacht en
neringdoenden en handwerklieden.
De eensgezindheid was groot en
iedereen kende iedereen. Bekende
namen van huizen in de Langestraat
waren De Schelvisch, De Blaauwe
Klok, Rad van Avontuur en de
Oude Pastorie. Dan was er nog het
pakhuis van de strandvonder maar
ook koffijhuis De Lindeboom waar
alle weken dinsdags en donderdags
dansles was. En er stonden panden
van het type stadsboerderij in de
straat waar 's winters de koeien op
stal stonden. Ook hield het joodse
deel van de dorpelingen in het
woonhuis op nummer 135 vanaf
1808 hun eerste godsdienstige sa
menkomsten, dat was nog voor de
bouw van hun synagoge. En een bij
zonderheid was dat de Langestraat
in de Franse Tijd Napoleonstraat
werd genoemd. Maar het was ook
de straat waar de Landingsdivisie
wekelijks doorkwam op weg naar de
duinen voor het houden van schiet
oefeningen. Dan trok de lange stoet
lopend vanaf het Havenplein naar
Huisduinen. Zoals in februari 1908
en de krant er verslag van deed: "De
troepen marcheren onberispelijk op
de maat van de marsmuziek. Langs
de Kanaalweg gaat het voorwaarts
met aan het hoofd van de troepen
de kolonel of overste te paard. Door
de Langestraat trekt men onder veel
belangstelling overal mensen, en
het is of deze straat in verbinding
De Langestraat omstreeks de jaren 1900.
30
Langestraat. Den Helder
