De oorlogsjaren van 'roodjak' Franz Zymni
Goalgetter van HRC deserteerde in Rusland uit Duitse leger
Wout Smit
Er zat een luchtje aan de komst
van Franz Zymni in 1934 naar
Den Helder. De sterspeler van de
voetbalclub West-Frisia zou zijn
'aangekocht' door de Heldersche
Racing Club (HRC). Voetbal was
in die tijd nog een amateursport.
Spelers werden niet betaald.
'Hij kwam bij ons omdat hier iets
minder moeilijk een snee brood
viel te verdienen dan in Enkhui
zen; daar was het helemaal armoe
troef', schreef Jutter (H.J. Rondèl)
later in een van zijn 'Zijlijntjes' in
de Helderse Courant. 'Het Helderse
voetbal bloeide gedurende de crisis
jaren. Er werd om het schaarse werk
gevochten en de bazen op de Rijks
werf vormden voor een goed deel
de selectiecommissie - op de ach
tergrond natuurlijk - van onze clubs.
Wanneer je een vak verstond, dan
was er hier en daar wel een gaatje te
vinden. Voor minder begenadigden
werd uitkomst gezocht middels een
sigarenwinkel of 'n ander handeltje.'
Zymi kreeg een petroleumkar tot
zijn beschikking en zo werd de
koekjesbakker uit Enkhuizen pe-
troleumventer in Den Helder. Jut
ter noteerde uit de mond van Jan
Brinksma, een HRCer van het eer
ste uur: 'Toen Franz kwam, moest
iedereen olie van hem nemen; een
leverancier van een andere club
moest subiet worden bedankt.' Bram
Lensen, houder van de Heldersche
Lunchroom, Spoorstraat 51, was
speaker op het terrein van HRC en
maakte reclame voor Franz: 'De olie
van Franz is die die iedereen be
hoeft, omdat deze niet loeft!'
Dat er een luchtje aan zijn komst
zat, kon iedereen concluderen uit
publicaties in de Schager Courant.
Op 22 oktober 1934 meldde de Ko-
Franz Zymni volgde in 1931 zijn zussen Lies en
Leen naar Enkhuizen, waar ze als dienstboden
werkten.
ninklijke Nederlandse Voetbalbond
(KNVB) dat de overschrijving was
gevraagd voor F. Zymni van West-
Frisia naar HRC, maar twee weken
later kwam het bericht dat de over
schrijving was ingetrokken 'wegens
misleiding'. Na een onderhoud van
het bestuur van HRC met vertegen
woordigers van de Bond volgde de
mededeling dat de overschrijvings-
aanvrage 'ten onrechte' was inge
trokken. Geen woord over de aard
van de misleiding.
West-Frisia kon het vertrek van
sterspeler Zymni blijkbaar moeilijk
verkroppen. Uit de notulen van het
bestuur van HRC blijkt dat Zymni
zich in september als lid van de
Helderse 'roodjakken' had gemeld.
Tijdens de vergadering van 4 okto-
Goalgetter
Wat er ook mag hebben ge
speeld, op 2 november kreeg
Den Helder er een inwoner
bij. Op die dag liet Zymni
zich inschrijven in het be
volkingsregister. Op zondag
12 november maakte hij zijn
entree bij HRC, als midvoor
in het eerste elftal. De uit
wedstrijd tegen Alkmaarsche
Boys eindigde weliswaar
in een verlies (4-3), maar
Zymni kon laten zien dat hij
een voetbaltalent was. HRC
bleek inderdaad een 'goalget-
ter' aan de haak te hebben
geslagen. De versterking van
het team leidde tot betere
prestaties en meer bezoekers. En
Zymni, die had niet te klagen over
de klandizie, hoewel bij hem de pe
troleum een cent duurder was dan
bij Bethlehem.
HRC was een arbeidersclub waarin
de wervianen sterk vertegenwoor
digd waren. Haar sportterrein lag in
Tuindorp, aan de Sportlaan. Sinds
1927 was 'Mister Leavey' uit Enge
land als trainer aan de club verbon
den. Elke aankoop voor het eerste
elftal gebeurde in overleg met hem.
Mede dankzij Leavey en Zymni her
won HRC in 1936 het tweedeklas
serschap. Leavey en Zymni, beiden
van buitenlandse aftx>mst, mochten
elkaar graag. Zymni waardeerde
Leavey vooral omdat hij zo sociaal
ber in clublokaal 'Hotel du
Passage' kwam een brief van
West-Frisia ter tafel waarin
de secretaris liet weten 'dat
deze vereeniging op de dien
sten van genoemde Heer
geen prijs meer stelt.'
24
