voor Den Helder niet zonder gevol
gen zijn gebleven. Duinen verdwe
nen onder het asfalt door de verzwa
ring van de dijk en het Badhotel en
het weerstation moesten verdwijnen.
De werken voor het aanpassen van
de zeewering duurden tot in de jaren
negentig. Langs de Kanaalweg en
de Hoofdgracht sneuvelden diverse
gebouwen, zoals de Marineclub, het
oude lyceum en Fort Navgis. Dit ver
lies aan beeldbepalende gebouwen
en prachtige grachtenwanden die op
prentbriefkaarten en oude foto's te
zien zijn en die het hart van de stad
vormden is onherstelbaar en is voor
veel Jutters een reden voor verdriet
en nostalgie. Daar kan geen enkel
nieuw stadshart tegenop.
De invloed van de oorlogen op
Den Helder.
Een tweede basisoorzaak van het
'verdriet van Den Helder' zijn de
oorlogen en de wereldgeschiedenis.
Reeds in de tachtigjarige oorlog te
gen Spanje werden de schepen met
geschut uitgerust. Ook tegen (en
ook voor!) de kaapvaart was bewa
pening noodzakelijk. De schepen
moesten op de Rede van Texel, zoals
het hele watergebied werd aange
duid, worden bevoorraad.
In Den Helder en op Texel werd
drinkwater gewonnen waarmee de
tonnen aan boord werden gevuld,
ook werden de schepen geballast
met zand, waarvoor er hier duinen
werden afgegraven. En bij het groter
worden van de schepen kwam het
Nieuwe Diep met een natuurlijke
diepe geul en beschutte ligging
steeds meer in aanmerking voor het
onderhoud van 's lands schepen
van oorlog" zodat daar de kielplaats
Het Nieuwe Werk werd aangelegd.
Deze kwam in 1787 gereed terwijl
daarvoor in 1782 de vangdam en de
geleidedam waren aangelegd. Dat
was hard nodig gebleken tijdens de
Engelse oorlogen die veel averij met
zich mee brachten. In 1789 lagen er
150 schepen in het Nieuwe Diep.
Reeds vier jaar na de Vrede van
Munster van 1648, brak de Eerste
Engelse Oorlog uit, die ging over
het principe van "mare liberum" en
de vrije doorvaart van het Nauw
van Calais; hij duurde van 1652 tot
1654. De Britten streefden naar de
overheersing op zee, in de slag bij
Terheide in augustus 1653 brachten
beide partijen elkaar flinke verliezen
toe, maar de slag bij Livorno werd
een overwinning en verschafte de
Republiek der Verenigde Nederlan
den weer wat lucht.
De Tweede Engelse Oorlog berok
kende de Republiek aanzienlijk
meer schade, de slag bij Lowestoft
in 1665 was door tactische en stra
tegische fouten van admiraal Van
Wassenaer van Obdam die in de
strijd bleef en door een misverstand
na het sneuvelen van Cortenaer,
geen succes. De Vierdaagse Zeeslag
onder leiding van De Ruyter was
dat wel. Maar het brandschatten van
West-Terschelling en het afbranden
van de nabijgelegen vloot van 150
Plan voor fortificaties te Den Helder van Jan Blanken Jansz (1803) dat niet werd uitgevoerd.
27
