Een ander oorlogsverhaal uit Den Helder
Falkena &Van Os zette 300 man aan het werk voor Duitse bunkerbouw
Arie Booy
Dick Falkena groeide op in het
Den Helder van de jaren vijftig.
Hij speelde graag op door oorlogs
geweld kaal geslagen plekken in
de marinestad. Soms verbood een
moeder haar kind echter om met
Dick te spelen. Pas toen hij vol
wassen was, begreep Falkena hoe
dat kwam.
Zijn vader, Djurre Falkena, bleek
met zijn transportbedrijf voor de
Duitsers aan de Atlantikwall te heb
ben gewerkt. „Mijn vader was fout,
daar is geen twijfel over", conclu
deert hij na diepgaand onderzoek
van vele bronnen en gesprekken
met Helderse ooggetuigen. „Maar
er zat ook een keerzijde aan zijn
verhaal."
Er bestaan niet veel boeken die
geschreven zijn door kinderen van
foute Nederlanders. Schaamte over
het collaboreren van de ouders
nodigt niet uit om al te diep in het
verleden te gaan spitten. Ook voor
oud-Nieuwedieper Falkena heeft het
enige tijd geduurd voordat hij zich
tot het levensverhaal van zijn ouders
kon zetten. In de eerste plaats komt
dat doordat Djurre en zijn vrouw
Dirkje hun oorlogsgeheim voor
zich hielden. Pas toen zij overleden
waren en hun zoon Dick al lang
en breed volwassen, kwam uit dat
Djurre in de oorlog instrumenteel
was geweest voor de bouw van de
Atlantikwall. Samen met zijn com
pagnon Geert van Os had Falkena
sr. een transportbedrijf dat alle ma
terialen voor de bouw van de hon
derden bunkers in Den Helder naar
de bouwplaatsen vervoerde.
In zijn boek De Keerzijde legt Dick
Falkena uit hoe het zo gekomen is.
Vader Djurre en
moeder Baukje
Falkena op hun
trouwdag in 1940.
Het is een zeer persoonlijk relaas
geworden waarbij de zoon zijn
vader niet spaart. „Hij was een
schuinsmarcheerder", betoogt de au
teur. „Mijn vader was fout en heeft
dit gedrag veel te lang volgehouden.
Daarvoor is hij na de oorlog ook
zwaar gestraft." Djurre Falkena werd
niet één, maar twee maal een lange
periode gevangen gezet in Fort Erf
prins. Daarna is gepoogd hem een
beroepsverbod op te leggen, maar
dankzij optreden van zijn advocaat
mocht Falkena toch weer zijn oude
stiel als groenteboer oppakken.
Dick Falkena schetst in zijn rijk
geïllustreerde boek een indringend
beeld van het Den Helder tijdens de
oorlogsjaren. Het was armoe troef
en de groenteboeren verdienden
geen droog brood meer vanwege
het leeglopen van de stad door
de voortdurende luchtaanvallen
van geallieerde bommenwerpers.
Groenteboeren beschikten over
paard en wagen en het lag voor
de hand dat ze zand gingen rijden
voor de Duitsers die het materiaal
gebruikte om de hangars op vlieg
veld De Kooy te beschermen tegen
schade door bommen.
Toen die klus achter de rug was
kwam de bouw van de Atlantikwall
op gang. Bouwbedrijven als NBM
waren de aannemers. De bouwma
terialen werden per schip en spoor
aangevoerd. Falkena Van Os
organiseerden het transport vanaf
de Binnenhaven en het NS-station
naar het zogenoemde Pi-Park. Pi
was een afkorting van Pionier, zoals
de Duitsers opslagplaatsen van ma
terialen voor verdedigingswerken
noemden. Het terrein lag achter de
Hector Treubstraat en diende als
tussenstation. Vandaar gingen de
10
