De eerste duikproef voor de 01 ('Luctor et Emergo') in het natte dok van
Willemsoord. Voor het geval het mis mocht gaan, gebeurde dat onder de mastbok.
Luitenant ter zee le klasse P. W.B. Steenkamp maakte deze komische pentekening in
1944 in het Japanse krijgsgevangenkamp Changi. Steenkamp, in 1903 geboren in
Den Helder, maakte na zijn pensionering (1950) ook illustraties voor wervingsfolders
van de Koninklijke Marine. (Marinemuseum)
Den Helder gestuurd. Binnendoor is
de bedoeling. Koster: 'Dat kwam
helemaal niet in mijn kraam te pas.
Ik wilde met de boot over zee. Na
enig voorbereidend werk ging de
boot buitenom naar Den Helder.' Een
waagstuk, zonder geleide en op eigen
kracht, maar het schip arriveert bin
nen 12 uur en zonder problemen bij
Willemsoord.
De proeftochten zijn een succes. 'De
Luctor kwam met vlag en wimpel
door zijn examen', aldus Koster. De
onderzeeboot kan twaalf uur achter
een, boven water varende, een ge
middelde snelheid bereiken van 8,35
knopen en drie uur achtereen, onder
water varende, een gemiddelde snel
heid van 7 knopen. Bovendien door
staat de boot een onderwaterproef
van 15 minuten op een diepte van 30
meter. De marine besluit het schip te
kopen voor 430.000 gulden.
Vrijwilligers
De prestatie van Koster blijft niet
onopgemerkt. Hij wordt wegge
kocht. Maar hij vertrekt pas nadat
hij de eerste marinebemanning on
der commando van luitenant-ter
zee jhr. G.L. Schorer heeft opgeleid.
De bemanning bestaat uit vrijwil
ligers, die een zeer strenge keuring
moeten ondergaan. Behalve hun
gewone loon krijgen ze een onder
watertoelage. En bij een dodelijk
ongeval kunnen de nabestaanden
op een extra pensioentoelage reke
nen, zo wordt wettelijk bepaald.
De bootsbemanning wordt vastge
steld op acht man. De eerste man
schappen bestaan inclusief reserves
uit: luitenant-ter-zee der 2e klasse
jhr. G.L. Schorer (commandant),
luitenant-ter-zee der 2e klasse D.
Scalongne reservecommandant),
luitenant-ter-zee der 2e klasse C.H.
de Goeie, sergeantmachinist J. Ge
stel, sergeantmonteur J.H.M. Koot-
ker, sergeantmajoor torpedomaker
H.A. Quant, korporaal torpedoma-
Jhr. G. L. Schorer (1876-1955),
luitenant ter zee le klasse, was de eerste
commandant van de 01. Hij speelde een
belangrijke rol bij de ontwikkeling van
de Onderzeedienst. Hij beëindigde zijn
carrière bij de marine als viceadmiraal.
ker J. Bouwen, korporaal stoker J.H.
Ewald, stokerolieman J. de Visser,
stokerolieman D. Brasem en ser
geant torpedomaker C. Boevere.
Geruisloos
'Dit kleine, selecte gezelschap stelt
de Onderzeesche torpedoboot no.
1 op 21 december 1906 in dienst in
de 'miljoenenhoek van de Rijks
werf te Willemsoord', schrijft J.J.
Leeflang, luitenant-ter-zee le klas
se, in het gedenkboek 'Wegdui
ken...!' bij het 60-jarig bestaan van
de Onderzeedienst. 'Dat dit geruis
loos gaat is niet zo verwonderlijk.
Men ziet niet te veel van het bootje:
20,4 m lang en met een grootste
breedte van 3,5 m ligt het ergens in
een hoek van de werf. Daarbij is
slechts een klein gedeelte boven
water zichtbaar, waar de vaste peri
scoop hoog boven uit steekt. De
bewapening wordt gevormd door
één boegbuis van 45 cm, terwijl
drie torpedo's kunnen worden
meegenomen met een gewicht van
556 kg. De torpedo's moeten in
stukken aan boord worden ge
bracht en aldaar worden gemon
teerd. De voortstuwing bestaat uit
een viercilinder benzinemotor, een
hoofdelektromotor van 65 pk, een
accumulator van 60 cellen en één
schroef.
9
