ne voortbrengselen kunnen vervoeren. NIEUWE DIEP, tegenwoordig Wil lemsoord, vermaarde Nederl. kunst haven, prov. Holland, N. gedeelte, kwartier Alkmaar, in de nabijheid van Huisduinen en de Helder, alwaar alle schepen, die de reede van Texel aandoen, bij storm of ijsgang, eene veilige legplaats kunnen vinden, en welke thans van te meer gewigt is, daar het vaarwater naar de vorige legplaats van 's rijks en andere sche pen, het Oudeveer, ondieper worden de, ter berging voor ijsgang, niet meer bruikbaar is. Voor eene halve eeuw was het tegen- HAAS. woordige Nieuwe Diep eene slenk der voormalige Koegrassen, alwaar zich bij stormweder, ter naauwernood, eenige ligters of visschers schuiten konden ber gen, en het is alleen aan het bestuur van Zijne Excellentie den tegenwoordigen minister van marine VAN DER HOOP, en aan het toevoorzigt van kundige zee officieren, als den vice-admiraal grave VAN BIJLANT HALT, en wijlen den schout bij nacht WILLIAM MAY, dat men deze waarlijk groote en nuttige onderneming te danken heeft; daar zij door het aanleggen van eenen steenen dam, het afloopende water der Koegrassen eene schuring gaven, waar door, in weinige jaren, de diepte der mate toenam, dat men reeds in 1784 schepen in zekerheid kon bergen, en welke diepte van jaar tot jaar toene mende, eerlangs aan alle schepen, die de reede van Texel bezoeken, tot eene veilige legplaats kan verstrekken. NAPOLEON, onder zijn bestuur, het Nieuwe Diep bezoekende, liet tegen over den voorheen gemaakten stee nen dam, eenen dijk aanleggen, die in 1816 voltooid werd, en langs wel ken de schepen gemeerd wordende, voor alle gevaar van ijsgang bevrijd kunnen liggen. Hij had voornemen hier een maritiem etablissement van den eersten rang op te rigten, en eene stad te stichten, die naar hem ge noemd zoude worden, waartoe de plaats reeds was afgebakend, en met groote kosten verscheidene forten gebouwd waren, om deze werken en de reede van Texel te dekken. Deze werden echter naderhand onvol doende bevonden, en een derzelve dient thans tot voetstuk van het kunstlicht, dat voor de schepen, die Texel aandoen, is opgerigt, en op de Breeveertien reeds zigtbaar is. Na de gelukkige omwenteling heeft Zijne Majesteit de koning onophou delijk tot de uitbreiding van dit eta blissement medegewerkt, hetzelve herhaalde malen in persoon bezocht, en de werkzaamheden gewijzigd. Eene bassin of nat dok voor 12 linie schepen, een droog dok, om dezelve te repareren, en een ruime koopvaar- dijhaven, die, wat de veiligheid be treft, door geene andere overtroffen wordt, zijn reeds de vruchten van die zorgen, welke weldra door de noodige gebouwen zullen gevolgd worden; waardoor deze aanleg een der beste van N. Europa zal worden; terwijl hiertoe ook niet weinig de stoute on derneming van het kanaal van Am sterdam zal bijdragen. Een voornaam beletsel voor de scheepvaart uit het Nieuwe Diep is, dat de schepen met harde O. win den hetzelve niet kunnen uitzeilen; dan ook dit zal door den tijd kun nen verholpen worden, door den steenen dam langs den Zuidwal te verlengen; wanneer alle schepen, zelfs bij harde O. winden, den Noordzee kunnen bereiken. Eene andere zwarigheid echter, die mis schien niet zoo gemakkelijk zal kunnen worden te bovengekomen, is de ondiepte eener bank in het Schulpegat, de Drempel, genoemd, waarover onze linieschepen niet dan met gunstige getijen kunnen heen varen. Reeds voor lang hebben kun dige Nederlanders middelen ge- zocht om deze smalle, doch harde bank, meestal uit zeeschelpen ge vormd, te verdiepen, en ofschoon zulks tot heden toe niet is gelukt, mag men echter hopen, dat, of door kunst, of wel eens door natuurlijke oorzaken, die zoo dikwerf onze zee gaten deden veranderen, hierin ver andering zal komen, waardoor wij dan ook in staat zouden zijn, om schepen van grooter charter dan tegenwoordig, te kunnen bouwen. HAAlBAAr of Dirk IJartog's reede r Austr. baai aau de W. kust van Nieuw Holland, in Eendragtsland door DirK Hartog ontdekt, en later door Dam pier, om de menigvuldige haaijen aldus genoemd. Zie verder iEendragtsland en Dirk Hartog's eiland. Haaijen Kaap zie Tiburon. Haak, (de) Nederl. fort, prov. Zee land, arr. Middelburgeil. Walcheren met eene baak. Bekend door de landing der Engelschen in 1809. Haaks, (N. en Z.) 2 zeer gevaarlijke zandbanken aan den N. W. ingang van bet Texelsche gatdie in het begin der i5 eeuw nog aan de kusten van N. Hol land gehecht waren. Zij zijn zeer moei- jelijk aafi te landenvooral wanneer men den Texelstroom uit de Noord kom men de moet aandoen terwijl de sche pen die er met storm weder op ver* vallendoor de brandingen vernield of djor het welzand bedolven worden. Haaks- Deel van de inhoud, van Haaibaai tot Haaks. Zo staan alle delen vol met leuke en interessante wetenswaardigheden. Kaartvan het Zeegat van Texel rond 1805. De hoofdgeul vanuit zee was toen al het Schulpengat, dat ter hoogte van Huisduinen heel dicht langs de dijk liep. De in de tekst over Nieuwediep genoemde Drempel lag vlak onder Kaaphoofd, ongeveer waar nu de groene lichtboei SI 1 ligt. W»wi DRN MKEU 23

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Levend Verleden - Den Helder | 2014 | | pagina 23