De Lange, Wilhelminalaan 2. In
deze villa was de Kamer van Koop
handel gevestigd. Beelden van paar
den op de renbaan. Die stonden als
versiering op de met riet bedekte
toegangsgebouwtjes bij de ingang.
Drie aapjes in de gevel van het pand
Verdronkenoord 123.
Brouwer begon zijn carrière in het
atelier van zijn zwager, de boekbin
der en boekversierder Johannes
Aernout Loebèr (1869-1957). Hoe
wel hij een opleiding tot tekenleraar
had gevolgd, wilde hij niet voor de
klas te staan. Na een jaar stapte hij
over naar de pottenbakkerij van de
Weduwe Brantjes in Purmerend en
vervolgens naar aardewerkfabriek
Goedewaagen in Gouda, dat bekend
staat om zijn Goudse pijpen. Hier
kreeg de draaiers-leerling de kans
om te experimenteren. In 1901
trouwde hij met Margaretha Breedt
Bruyn en begon hij zijn eigen be
drijf in villa 'Vredelust' in Zoeter-
woude. Beperkte Brouwer zich aan
vankelijk tot vazen, borden en
potten, al snel verschoof het accent
naar bouw- en tuinaardewerk. Het
bedrijf had de wind mee. Het werd
zelfs de belangrijkste leverancier
van bouwornamenten in Nederland
naast 'De Porceleyne Fles'.
Fascistengroet
Doordat de twee zoons in het be
drijf werden opgenomen - Klaas
werd commercieel directeur en
Coen nam de leiding van de pro
ductie op zich - kon Willem Brou
wer zich volledig wijden aan zijn
monumentale werk. De Poortwach
ters van de Zeevaartschool behoor
den tot zijn laatste opdrachten. In
1933 overleed hij, 55 jaar oud. De
kranten besteedden uitvoerig aan
dacht aan zijn dood en begrafenis.
Het Leidsch Dagblad signaleerde
nog een opmerkelijk detail: 'Nadat
als laatste groet door de aanwezigen
een bloemenhulde was gebracht,
dankte de heer Brouwer Jr. voor de
betoonde belangstelling en bracht
een deputatie onder leiding van den
heer Sinclair de Rochemont den
fascistengroet.'
Hugo Sinclair was een fascist en
nationaalsocialist. Hij had grote
bewondering voor de revolutie van
Benno Mussolini in Italië en had
daarom in 1922 de Vereniging van
Actualisten opgericht. Dit was de
Op de begraafplaats van Leerdam
bevindt zich een raadselachtige
grafsteen, gemaakt door Willem C.
Brouwer. Een steen met een afbeel
ding die op een swastika lijkt. De
steen bedekt het graf van Francoise
H. Sinclair de Rochemont. Zij was
een zus van Hugo Sinclair. Zij over
leed op 7 september 1919, twintig
Portret van Willem Coenraad Brouwer
in 1915.
Willem Coenraad Brouwer in 1923,
werkend aan een plastiek 'Mijngod' voor
de Limburgse staatsmijn Maurits.
eerste fascistische politieke partij in
Nederland. Sinclair sloot zich tij
dens de oorlog aan bij de Waffen-SS
en sneuvelde in Rusland.
Willem Brouwer was niet politiek
actief, maar sympathiseerde wel met
de fascistische beweging. Zijn zoon
Klaas was een van de kopstukken
van de Vereniging van Actualisten;
hij was zelfs hoofdredacteur van De
Vaderlander, het partijblad van deze
vereniging. Tijdens de Tweede We
reldoorlog steunden Klaas en Coen
Brouwer het bewind van Hitier. Ze
maakten wandborden voor de NSB
met de tekst 'Hou zee' en bierpullen.
En in 1941 leverde Brouwers aarde
werkfabriek anderhalf miljoen
speldjes ten behoeve van de Winter
hulp. Na de oorlog werden de broers
gestraft voor dit soort activiteiten.
Dat leidde uiteindelijk tot sluiting
van het bedrijf in 1955.
jaar oud. Het hakenkruis had toen
nog niet de betekenis die het later
door Adolf Hitler en de nazi's zou
krijgen. De Sinclairs behoorden tot
een oude Hugenotenfamilie. Heeft
Brouwer een variant willen maken
op het Hugenotenkruis?
Bronnen
'Muurvast en gebeiteld', Ype Koopmans,
Nai Publishers 1994; 'Symboli
seering, abstraheering en syntheti
seering', Erik Koopman in Vormen
uit Vuur, 1992; 'W.C. Brouwer
(1877-1933): aardenvaatwerk, tuin
aardewerk, bouwaardewerk', W.C.
Brouwer en E. Ebbinge in Medede
lingenblad Vrienden van de Neer-
landse Ceramiek 97/98 (1980); Hel-
dersche Courant: 27 dec. 1917, 29
okt. 1918 en 6 sept.1930; Leidsche
Courant: 24 dec. 1917; Leidsch Dag
blad 27 dec. 1917 en 29 mei 1933.
19
