niets meer van de terp bewaard ge
bleven. Ook van het kerkhof werd
niets aangetroffen, waarschijnlijk
heeft dat net ten noorden van de
sleuven gelegen en was dat inmid
dels overbouwd geraakt. De conclu
sie van het onderzoek was dat het
gedeelte aan de zuidoostzijde waar
het terplichaam nog aanwezig is een
belangrijke archeologische informa-
tiewaarde heeft.
Besluit
We kunnen vaststellen dat er in
de bodem van de woonwijk De
Schooten nog steeds een belangrijke
plek aanwezig is, die veel informatie
bevat over bewoners van dit gebied
uit een ver verleden. Er zijn goede
mogelijkheden om ter plaatse een
aanduiding te maken, in welke
vorm dan ook, die verwijst naar de
bijzondere geschiedenis van deze
plek en die de bewoners en bezoe
kers van de wijk daaraan herinnert
en informatie geeft.
Tegelijk is er nog veel te winnen
door het alsnog uitwerken van de
oude opgravingen waarvan vond
sten en documentatie nog steeds in
het Provinciaal Depot van Noord-
Holland liggen. Belangrijke vragen
over de bewoning op Torp en de
ontwikkeling van het omringende
landschap zijn immers nog steeds
niet beantwoord. Zo weten we nog
niet of hier eerst een veenbedekking
is geweest en vanaf wanneer de in
vloed van de zee merkbaar werd en
de kwelder ontstond. Lag het Torp
aan een bevaarbare geul en in hoe
verre waren visserij en scheepvaart
belangrijk voor de Torpbewoners?
Wat is het verband met een andere
belangrijke vindplaats uit de vroege
middeleeuwen, gelegen op het Balg-
zand?37 Wanneer werd de tufstenen
kerk gebouwd en wat was de reden
dat juist de oud-katholieken deze
plek als begraafplaats benutten?
Het is te hopen dat deze en andere
vragen door voortgezet onderzoek
eindelijk beantwoord kunnen wor
den en dat de plek de aandacht
krijgt die het verdient. De eerste
aanzet was de bijeenkomst van
deskundigen in november 2012 in
Den Helder. De eerste ideeën zijn
uitgewisseld en de contacten ge
legd, nu zal daarmee verder gegaan
moeten worden. Dat hier ook een
rol ligt voor de Helderse Historische
Vereniging spreekt vanzelf. In 2014
bestaat de woonwijk vijftig jaar: een
goede gelegenheid om hier vorm
aan te geven.
Neem voor reacties of meer in
formatie contact op met Gerard
Alders, seniorarcheoloog Cultuur
compagnie Noord-Holland, via:
gerardalders@cultuurcompagnie.nl
Literatuur
- Berkel.G. van K. Samplonius, 2006:
Nederlandse plaatsnamen, herkomst en
historie. [3e herziene druk] Utrecht.
- Besteman, J.C., 1990: "North Holland
AD 400-1200: turning tide or tide
turned?" J.C. Besteman, J.M. Bos en
H.A. Heidinga: Medieval Archaeology
in the Netherlands. Assen/Maastricht,
91-120.
- Dam den Bouwmeester, J. van, 1847: Be
schrijving van Den Helder met het Nieu
we Diep en Huisduinen, Nieuwe Diep.
- Diederik, F., 1989: Archeologica. De ar
cheologie van het noorden van Noord-
Holland in historisch en landschappe
lijk perspektief. Schoorl.
- Es, W. van, 1973: "Terp Research; with
Particular Reference to a Medieval
Terp at Den Helder, Province of North
Holland." Berichten van de rijksdienst
voor het Oudheidkundig Bodemonder
zoek 23, 's-Gravenhage, 337-345.
- Henderikx, P.A., 1987: De beneden-
delta van Rijn en Maas. Landschap en
bewoning van de Romeinse tijd tot ca.
1000. Hilversum.
- Numan, A., 2005: Noord-Hollandse ker
ken en kapellen in de middeleeuwen,
ca. 720-1200. Zutphen.
- Paludanus, R., 1776: Oudheid- en na
tuurkundige verhandelingen, meestal
betreklyk tot Westvriesland of het Noor
derkwartier. Leiden.
- Schendelaar 2000, "Archeologie in het
puntje van Noord-Holland: een over
zicht." in: Westerheem 49, nr.3, 86-115.
- Schoorl, H., 1973: Zeshonderd jaar water
en land. Bijdrage tot de historische
Geo- en Hydrografie van de Kop van
Noord-Holland in de periode 1150-
1750. Groningen.
- Schoorl, H., 1983: "Rutger Paludanus."
In: Holland 15, 129-136.
- Schute, I.A., 1997a: Provincie Noord-Hol
land; Het Torp', gemeente Den Helder:
een archeologische kartering.
[RAAP-rapport 279] Amsterdam.
- Schute, I.A., 1997b: Het Torp. Archeolo
gisch onderzoek in de gemeente Den
Helder. Amsterdam [basisrapportage
provincie Noord-Holland].
- Schute, I.A., 1998: "Den Helder: 'Het
Torp', in: Archeologische Kroniek NH
over 1997, Holland 30, 339-340.
- Stobbe, J. (eindred.), 2012: Atlas natuur
cultureel erfgoed Den Helder. Den
Helder.
- Westenberg, J., 1961: Oude kaarten en
de geschiedenis van de Kop van Noord-
Holland. Amsterdam.
- Zeist, W. van, 1973: "The Environment
of'het Torp' in its Early Phases."
Berichten van de rijksdienst voor het
Oudheidkundig Bodemonderzoek 23,
's-Gravenhage, 347-353.
104
