Zomaar een glasplaatnegatief
Maarten Noot
We weten soms niet half welk ma
teriaal we in huis hebben. Onlangs
kwamen we een paar vergeten doos
jes tegen in ons archief met daarin
achttien totaal verbleekte glasplaat
negatieven. Piet Zeeman heeft ze
gescand en wist ze op te knappen.
Op een van deze negatieven staat
een Nederlands watervliegtuig dat
tegen de dijk aan ligt.
Het is een Van Berkel A met num
mer W60. Eigenlijk is het een Duit
se Brandenburg W 12, maar door
Van Berkel in licentie gemaakt. De
Koninklijke Marine heeft er een
veertigtal van gehad, waarvan de
helft in Indië vloog. De eerste kwam
in 1919 en in 1933 zijn ze allen
van de sterkte afgevoerd. Hr. Ms.
Hertog Hendrik en Hr. Ms. Jacob
van Heemskerck hadden kranen
aan hun achtermast waarmee deze
watervliegtuigen aan en van boord
konden worden getakeld.
Ook zijn deze toestellen gebruikt
om bommen te werpen op de afge
schreven Hr. Ms. Stier, die ten an
ker lag op de Helderse Rede.
Wat is er nu zo bijzonder aan deze
foto. Nou ja op het eerste gezicht
eigenlijk niets. Maar door te zoeken
op internet kwamen we een bericht
over deze gebeurtenis tegen in de
Helderse Courant van 31 mei 1924.
Luitenant ter Zee Th. J. van Midde
en reserveofficier waarnemer P.A.
de Vuijst, maakten op 30 mei 1924
vanaf de Mok een vlucht boven het
Marsdiep, toen de motor begon te
sputteren.
Ter hoogte van de Windwijzer
wisten ze het vliegtuig op het water
te laten landen en naar de dijk te
taxiën. En dat was natuurlijk net de
plek waar altijd veel publiek stond.
De beide vliegers wisten daar het
toestel zelf te repareren en vertrok
ken weer.
Maar bij het opstijgen bleek de mo
tor toch niet voldoende vermogen
te hebben waardoor ze na drie keer
een eindje in de lucht te zijn geko
men bij de vierde keer voorover in
het water stortten. De bemannings
leden gingen daarbij ook kopje
onder, maar wisten uit het toestel te
komen en op de vleugel te klimmen.
Gelukkig voor hen zeilde de loods-
afhaalkotter nr. 8 onder loodsschip-
per 2e klas Vil in de buurt en de
matrozen W. Hoogerwerf en W.
Zeilemaker roeiden met de vlet snel
naar het vliegtuig. Ze wisten beide
mannen op tijd te redden, want kort
daarna zonk het zwaar beschadigde
vliegtuig en was totaal verloren. De
vliegers werden vervolgens overge
zet op de inmiddels toegeschoten
mijnenlegger 'Douwe Aukes'.
Overigens, de Vuijst mocht drie
weken later weer zwemmen toen
zijn vliegtuig, de W 51, ten noorden
van de Pollendam bij Harlingen,
in het water op zijn kop ging staan.
Deze keer werd het vliegtuig wel
geborgen.
Het bijzondere aan de gemaakte
foto is dat korte tijd nadat deze
genomen werd het vliegtuig neer
stortte. Ja en dat is nou net niet ge
fotografeerd.
Het watervliegtuig
aan de voet van
dijk. (Eisenberger
broomzilver-gelati
glasplaatnegatief
9x12 cm)
85
