stampte meermalen geheel onder doch werd het water spoedig en mak kelijk geloosd. De boegspriet is nim mer hoeven ingevoerd te worden." Een andere observatie is: "Bij een zeer hoge bijna dwars inkomende deining bedroeg de grootste slinge ring hoogstens 15 graden". Over de werking van de machines stelt Van Gennep vast dat zij 'gedu rende de gehele reis goed en geregeld hebben gewerkt'Maar hij vermeldt ook: "Met zee is echter de beweging in de kajuit niet zeer aangenaam en is het stoten van de schroeven bij on gelijkmatige onderdompeling door de zee veroorzaakt, alsmede het snijdend geluid der scherpe schroeven door het water, vooral in de nacht zeer lastig". Tijdens de reis wordt de gelegen heid te baat genomen om te zeilen maar de prestaties onder zeil vallen erg tegen. Van Gennep oordeelt, dat het enige voordeel van het tuig is, dat daarmee getracht kan worden "bij averij aan de machines een ha ven te bereiken". Dit voordeel weegt volgens hem niet op tegen het nadeel in oorlogstijd dat het tuig overboord geschoten wordt waardoor allicht de torenbeweging belemmerd wordt of de schroeven onklaar zou den kunnen geraken". Van Gennep denkt bovendien dat "bij rammen het overboord gaan van het tuig bijna zeker zou zijn". Heel veel gelegenheid om het schip tijdens de eerste reis te beproeven is er echter niet omdat, zoals Van Gennep het uitdrukt 'het een eerste vereiste is de mij toevertrouwde bo dem zonder de minste averij in het vaderland te brengen en daarom zo veel ons bekend is, met de beste ver houding tussen steenkolenverbruik en vaart, de betrekkelijk lange weg zo spoedig mogelijk af te leggen. Thuisreis De op 1 oktober 1868 vanaf Toulon aangevangen thuisreis wordt voor de eerste keer kort onderbroken te Gibraltar. Op 8 oktober komt de 'Schorpioen' aan te Lissabon om op 11 oktober de reis 'on verwijld' voort te zet ten. Het ligt in de rede te veronderstellen, dat beide genoemde onder brekingen van de reis tot doel hebben gehad om kolen te bunkeren. De volgende haven, die wordt aangedaan is Cowes (Isle of Wight) waar de 'Schorpioen in de namiddag van 15 oktober binnen loopt. Ook dit bezoek is van korte duur want het schip arriveert al op maandag 19 oktober te Northshields aan de monding van de Tyne. De installatie van mo derne Armstrong 23 cm getrokken voorlaadkanons, me chanisch afgeremde schuifaffuiten (compressors) en munitiebergplaat sen en de inname van munitie bij de Elswick Ordnance Works te Elswick (Newcastle) van sir W.G. Armstrong aan de Tyne neemt vervolgens wel geruime tijd in beslag. Daarbij treedt kennelijk zelfs vertraging op, zoals blijkt uit de bekend gemaakte verwachting, dat het schip op 15 no vember 1868 te Hellevoetsluis zou aankomen. In plaats daarvan duurt het nog tot 27 november voordat de 'Schorpioen Northshields verlaat met bestemming Nederland. Engelse kranten berichten nadien, dat 'de hoffelijke kapitein' Van Gen nep voorafgaande aan het vertrek uit Engeland, een gezelschap van burgemeesters -waaronder de bur gemeester van Newcastle - militai ren, consuls en vrienden, uitnodigt om "hem naar zee uitgeleide te doen, om getuige te zijn van het vuren van het Armstrong-kanon, hetgeen plaats heeft onder bekwame leiding van de Dit 'mantelring Armstrong-voorlaadkanon behoorde voorheen tot de inventaris van de Nederlandse marine. Het kanon bevindt zich nu in het Fort Nieuw Amsterdam bij Paramaribo, Suriname. (Foto Dick Vries) hoofdofficier Rendell en tot voldoe ning van allen." Hierna krijgen de gasten aan boord van het ramschip een lunch aangeboden, bij welke gelegenheid Van Gennep zijn dank uitspreekt voor de ontvangst en hof felijkheid die hem en zijn officieren ten deel zijn gevallen tijdens het verblijf op de Tyne. Nadat de gasten van boord zijn gegaan "worden de machines van de Schorpioen met volle kracht in werking gebracht en zet het schip de reis voort naar Hel levoetsluis". Op dinsdag 1 december 1868 ein digt de thuisreis van de 'Schorpioen met de aankomst te Hellevoetsluis. Bronnen: Heldersche Courant jrg. 1867 en 1868 Heldersche en Nieuwedieper Courant jrg. 1867 en 1868 'Historische Maritieme Windschalen tot 1947' door H. Wallbrink en F.B. Koek, 2004 'Rapport over Z.M. Schorpioen' door W.K. van Gennep, december 1868

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Levend Verleden - Den Helder | 2013 | | pagina 11