De Statenbijbel is gedrukt door Hendrik en Jacob Keur te Dordrecht, op het linker
blad staat een deel van het handgeschreven familieregister Castricum.
verzorgen die nauw aansloot bij de
grondteksten in het Hebreeuws en
het Grieks. De naam Statenvertaling
verwijst naar de opdrachtgever. Tot
dan toe werd er gebruikgemaakt van
verschillende vertalingen, waaron
der de Bijbelvertaling van Maarten
Luther in het Hoogduits. Deze werd
echter als een lutherse interpretatie
beschouwd. Er waren al eerder Bij
bels in het Nederlands verschenen,
maar dat waren vertalingen van
vertalingen en vaak incompleet.
De synode achtte het nodig dat
er een goede vertaling kwam die
zo dicht mogelijk bij de brontalen
lag. Voor het Oude Testament zijn
dit Hebreeuws en Aramees, voor het
Nieuwe Testament is dit Grieks. De
Staten-Generaal ging in 1626 ak
koord. In 1635 was de Statenverta
ling gereed en kon het drukken
beginnen. In 1637 werd het eerste
exemplaar plechtig aangeboden aan
de Staten-Generaal. Ieder exem
plaar moest geautoriseerd worden
door de Staten-Generaal. De bijbel
werd uitgegeven door de weduwe
en erfgenamen van Hillebrand
Jacobsz. Van Wouw te Den Haag.
Uitgeverij en drukkerij van Wouw
kreeg het alleenrecht van uitgave en
druk voor een periode van vijftien
jaar. Amsterdamse drukkers waren
het niet eens met dit monopolie en
beschermd door de burgemeester
maakten zij nadrukken. Dit werd al
spoedig nagevolgd door drukkers in
andere steden. Tussen 1637 en 1657
werden in totaal ruim een half mil
joen exemplaren gedrukt.
Behalve op religieus terrein heeft
de Statenbijbel ook op taalkundig
en politiek terrein een niet te on
derschatten betekenis. De taal van
de Statenbijbel vormt de grondslag
voor het Standaardnederlands dat
zich in de 17e eeuw heeft ontwik
keld. Daarbij was het belangrijk
voor de culturele eenwording van
Nederland.
Keurbijbels
De Statenbijbel van de familie Cas
tricum is een Statenvertaling ge
drukt door Hendrik en Jacob Keur
te Dordrecht (de derde drukkersge
neratie Keur). Namelijk, het Oude
Testament in 1741 en het Nieuwe
Testament in 1744. Dordrecht was
de bakermat van het later zo be
roemd geworden drukkersgeslacht
Keur. Grondlegger van het bedrijf
was Jacob Braat met de drukkerij:
"In de Werckende Hoop" aan de
Lange Breestraat te Dordrecht. Zijn
stiefzonen Jacob en Hendrik Keur
volgden hem in het jaar 1660 op,
de eerste generatie. Niet veel later
werd de eerste Statenbijbel onder de
naam Keur uitgegeven. Daarna zou
de familie van vader op zoon meer
dan honderdjaar uitsluitend bijbels
en psalmboeken drukken. In de eer
ste perioden werkten zij nog samen
met andere drukkerijen, waaronder
Marcus Doornick te Amsterdam.
De Statenbijbel is voorzien van platen die gedrukt werden met koperplaten.
50
