en na zijn pensionering werd hij burgemeester van Den Helder.
schaafde natie toch slecht over zijn
kant laten gaan, niet waar? Daarbij,
was John Buil, het groote Albion,
te veel pottekijker. Holland was dus
wel verplicht in te grijpen, wilde het,
ook internationaal aantoonen, dat
het beschaving en humanisme on
der de bevolking van het koloniaal
gebied wilde brengen.
'Op zekeren dag werd de vader van
den Radjah ernstig ziek en na korten
tijd, ondanks alle Balische bezwerin
gen van de priesters, stierf hij. Was
die vent nu maar een vrouwenhater
geweest, had hij maar nooit een Eva's
dochter de kost gegeven, maar..de
vader van Radjah had een vrouw,
't Gouvernement zat hem leelijk te
knijpen. Wat nu.Volgens de Adat
moest de moeder van den Radjah
levend verbrand worden.
'Zoo maar tegen den Radjah zeggen,
hoor eens oude jongen, we verbieden
je, om je moeder te roosteren, dat
ging niet aan. 't Was de Radjah van
den Passar, dus, erg deftig stuurde
Holland een heel gezantschap naar
den Balinees, 't Ging alles erg hof
felijk toe - en heel beleefd werd het
gezelschap ontvangen, 't Zal je mis
schien als Nederlanders gek lijken',
vervolgt de oude heer Houwing ge
zellig aan zijn pijp trekkend, 'maar de
Radjah weigerde aan het vriendelijk
verzoek gehoor te geven. De vrouw
van zijn vader, zijn bloedeigen moe
der, zou ie verbranden!
'Om de zaak heelemaal gaar te sto
ven, werd met veel pour parlers het
Nederlandsche gouvernement of
ficieel uitgenoodigd bij de plechtige
verbranding der weduwe tegen
woordig te zijn.'
Gruwelijke ceremonie
Dat was toch zeker de deksel op de
pot, burgemeester, dat was een zui
vere uittarting.
De oude zeerob schudt zijn grijze
hoofd.'Nee, dat was 't nu juist
niet, de Baliërs wilden alleen maar
aan het gouvernement bewijzen,
dat de weduwe van den Radjah
brandde van verlangen om ver
brand te worden, om aldus op deze
wijze haar heer en gemaal te volgen.
Het gouvernement nam natuurlijk
de officieele uitnodiging niet aan -
maar had een paar mannetjes naar
deze gruwelijke ceremonie gezon
den .die zagen hoe de weduwe
over de plank liep en toen in den
vuurgloed sprong.
Toch moedig, burgemeester.
'Dat was 't, alhoewel men ook wel
beweert dat indien de weduwe niet
vrijwillig sprong, de priesters de
plank lieten wippen, maar hoe dan
ook, door deze ceremonie door te
laten gaan, had Bali't gouvernement
genoodzaakt in te grijpen.
Ik werd overgeplaatst als eerste
officier op de Zeeland en toen 't
spaak liep op Bali werd ik comman
dant van de vereenigde landingsdi
visie, na een tijd op Lombok geoe
fend te hebben. De bekende gene
raal van Heutz maakte in dien tijd
schoon schip op Celebes. Van Heutz
pacificeerde alles wat vijandelijk
gebied was...Na Celebes kwam Bali
aan de beurt. Een groote expeditie
werd uitgerust. Er waren meen ik
drie bataljons infanterie, terwijl drie
marine-divisies, van de 'Zeeland',
'Wilhem', 'Regentes' en 'Piet Hein'
geformeerd werden.
Admiraal van den Bosch was es
kadercommandant. Er waren nog
vier stukken geschut van 3.7 cm.
Ook landmacht-genie en eskadrons
cavalerie die geëmbarkeerd waren
aan boord van Pakketvaartbooten,
waren gerequireerd. De marine zou
het eerst aan wal gaan.
Wat typisch burgemeester, onderbrak
ik den ouden Kolonel, dat de marine
daar op die Balische expeditie ket
tingjongens meenam. Dat zijn toch
gevangenen, misdadigers! Waren die
wel betrouwbaar
'Ze waren op die expeditie voor ons
zeer noodig en nuttig', merkt de oude
heer Houwing op. 'Het moge mis
schien vreemd klinken, maar die
kettinggangers waren zoo in trek, dat
de landmacht ze allemaal alleen voor
zich wilde hebben en aan de marine
geen enkele wilde afstaan. Zoo ik
je reeds vertelde', vervolgt de oude
kolonel, 'waren die kettinggangers
bestemd om het geschut te dragen.
Dat wij ze eerst niet kregen, voelde
ik weer als een miskenning van de
standing der Marine! De Marine,
die zoo vaak de kastanjes uit 't vuur
moest halen, werd altijd als stiefkind
behandeld. Ze dachten: de Jannen
124
