Tas werd Engelandvaarders fataal
Drama dompelde 70 jaar geleden vier Helderse families in de rouw
Wout Smit
Ineens werd het doodstil tijdens
de altijd rumoerige lessen van
meester H. Aberson op de Am
bachtschool. Alsof de leerlingen
aanvoelden dat in deze situatie
elk geluid ongepast was. Adjunct
directeur W.M. de Draaijer was
met een strak gezicht het lokaal
binnengestapt en had Aberson
gevraagd me hem mee te komen.
Een rechercheur van de Helderse
politie wilde hem iets vertellen. Kort
daarop keerde de 'smid', lijkbleek, terug
om zijn jas en zijn hoed te halen, de
klas in grote verwarring en onzekerheid
achterlatend.
Oud-leerling Klaas Jellema herinnert
zich die zaterdagmorgen in 1943 nog
als de dag van gisteren. "Aan het gezicht
van meester Aberson was duidelijk af te
lezen dat hij ernstig overstuur was. Van
de concierge hoorden we wat er aan
de hand was. Zijn oudste zoon Jan was
overleden. Het maakte op ons, jonge
jongens, een enorme indruk." Jellema
Albert de Gier, Engelandvaarder.
(Foto Niod.)
werd later een collega van Aberson. Hij
gaf les in technisch tekenen.
Op 22 februari 1943 verscheen een over
lijdensadvertentie in het Dagblad voor
Noord-Holland: "Heden bereikte ons de
ontstellende tijding van het overlijden op
16 Februari van onzen geliefden oudsten
Zoon en Broeder Hendrik Jan Aberson,
in den ouderdom van 27 jaar." Onder
tekend door: H. Aberson, G. Aberson-
Boelhouwer, Barend, Antony, Hendrik,
Willem Hendrik, Jannie Antonia en
Greta Cornelia. Den Helder, Singel 72.
Jan Aberson was een jaar tevoren opge
pakt. Samen met Albert de Gier, Jaco
bus Christaan Kwinkelenberg en Chris-
tiaan Jan Reijers. Ze hadden geprobeerd
naar Engeland te vluchten, maar het
weer zat tegen en een tas met geheime
stukken werd hun uiteindelijk fataal. De
vier werden opgesloten in het Oranje
hotel in Scheveningen. In deze Duitse
strafgevangenis, waar Jan Campert het
bekende gedicht 'De achttien doden'
schreef, werden ze verhoord. Vier
Kees Kwinkelenberg, Engelandvaarder.
(Foto Niod.)
maanden later werden ze overgebracht
naar de Kriegswehrmachtsgefangnis,
Oude Gansstraat 164 in Utrecht. Daar
volgde hun berechting. Vervolgens wer
den ze op transport gesteld naar con
centratiekampen in Duitsland.
Jan Aberson, Engelandvaarder.
(Foto familie Aberson.)
107
