"4
T O E K O MS TIG ONRUST
Overzicht Spijkerbuurt. Bewerkt detail kadasterkaart 1845.
in een drietal secties. De sectie A om
vatte Helder, de sectie B Huisduinen
en sectie C Buitenveld. In de OAT van
de sectie C komt inderdaad een tolhuis
voor. Onder nummer C 100b staat in
het OAT: 'tolhuis van het Departement
van Waterstaat met een oppervlakte van
57 ellen5. Het pandje ernaast, 100a is
ook van Waterstaat en is een opzichter
woning van 49 ellen6.
Ook op een plattegrond van den Helder
van Herms Coster Zoon uit 1864
staat het tolhuis tussen de brug over het
Helders Kanaal, de Willemsbrug, en de
Bassinbrug in.
Op de kaart van Berkhout en Co uit
1894 staat het tolhuis ten zuiden van de
Bassinbrug. Dus voor men de gemeente
Helder in kon gaan. Op dezelfde kaart
uit 1894 van Berkhout en Co zijn On
rust en Weltevreden terug te vinden als
nummer 126 en 127.
Nu alleen nog de Spijkerbuurt. Andere
kaarten waarover ik kan beschikken
noemen de Spijkerbuurt niet. En toch
moest het gevonden worden vlak bij
Onrust en Weltevreden.
tot en met 1889 minstens achttien maal
genoemd. De krantenberichtjes zijn
zeer wisselend van inhoud en bestaan
bijna altijd uit advertenties of medede
lingen van het gemeentebestuur. Slechts
eenmaal, in 1861, komt de Spijkerbuurt
echt in het nieuws. Het Weekblad van
Den Helder en het Nieuwediep meldt
dat er een brand gewoed heeft en dank
zij adequaat optreden van de brandweer
is veel onheil voorkomen. De belenden
de gebouwen werden van het vernielend
element gespaard. Advertenties zijn een
bron van informatie, zo ook deze. Daar
horen ook die advertenties bij waarin
een enorme partij cokes door Van der
Wal wordt aangeboden of gevraagd
wordt een verloren 'Engelse hooivork'
terug te bezorgen. Een tweetal adver
tenties van deurwaarder J.W. van der
Wal Cz brachten me aanvankelijk op
een dwaalspoor. De zin "Liggende in de
Binnenhaven bij de Spijkerbuurt, aan 't
Nieuwediep" was lastig te rijmen met de
plek van Onrust en Weltevreden. In de
Binnenhaven aan 't Nieuwediep, waar
mocht dat dan wel zijn?
Een volgende bron: De kranten uit
Helderen Nieuwediep
Gelukkig kan een ieder die dat wil
oude kranten uit Helder inzien7 - De
Spijkerbuurt wordt in de periode 1844
Gelukkig bevatte één van de adverten
ties een aankondiging van een publieke
verkoping in 1851. Hier werd door de
notaris J. Schoon o.a. een opstal van een
huis in de zogenaamde Spijkerbuurt
aangeboden. Op grond van het domein
met het kadasternummer C 1039. Een
uitgelezen kans om de Spijkerbuurt te
traceren. Uit mijn voorgaande onder
zoekingen wist ik dat C 1039 in 1844 of
1845 was uitgegeven. Maar waar? Aan
het Nieuwediep was geen perceel met
het kadasternummer C 1039 te vinden.
Dat schoot dus weer niet op. Gelukkig
heb ik toegang tot kadasterkaarten uit
de periode 1830 - 1865. Op de kadas
terkaart die gedateerd is met 1841, maar
duidelijk in de jaren erna is bijgewerkt,
vond ik uiteindelijk het betreffende
perceel met opstal. De term "aan het
Nieuwediep" uit de advertentie voor
de overdekte tjalk bleek niets anders te
betekenen dat het perceel in het deel
van de gemeente te vinden was met de
naam Nieuwediep.
Van wie waren de pandjes? Wie
woonden er rond 1845 in de Spij
kerbuurt?
Aan de sectienummers is goed af te
lezen dat de percelen C 585 - C 592
ouder zijn dan de percelen met een
kadasternummer boven de 1000. In
principe is het zo dat de lagere num
mers ouder zijn dan de hogere. Al blijft
het wel oppassen geblazen. Zo weet ik
dat perceel Cl034 van oudere datum is.
Evenals de percelen Cl048 en C 1049.
Perceel C 1048 is het tolhuis en Cl049
de opzichterwoning.
Of de eigenaar zelf in zijn pandje
woonde is niet altijd duidelijk, maar
als meerdere panden van één eigenaar
waren, dan moest er wel sprake zijn van
verhuur.
De percelen C 585 tot en met C 592
Deze pandjes zijn allemaal van voor
1840.
C 585. Een huis met een erf. Groot 61
ellen. Eigendom van de weduwe Fran-
cissus Kaasen. Deze weduwe bezat in
totaal 4 panden. Naast dit pand was ze
ook eigenaar van 3 pandjes in Strood-
orp. (C740-C741)
C 586. Een huis met een erf. Groot 84
ellen. Eigendom van Albert Jansen,
timmerman op Willemsoord. Albert
40
