Het bezoek van Napoleon aan Den Helder
Met het uitbreken van de 4e Engelse
Oorlog (1780-1784) kon niemand
in Den Helder en Huisduinen
vermoeden dat er een lange
periode aanbrak van onrust en
oorlogsdreiging, met uiteindelijk een
bezetting en een invasie die tot 1814
zou duren.
Maakte in 1784 de Vrede van Parijs
nog een einde aan de oorlog met de
Engelsen, de Fransen streefden nog
steeds naar hegemonie in Europa. Met
als gevolg dat Frankrijk op 1 februari
1793 toch weer de oorlog verklaarde
aan de koning van Engeland. Zowel
Nederland als Oostenrijk (Oostenrijk
bezat de zuidelijke Nederlanden,
nu België) en Spanje sloot zich bij
Engeland aan.
Om de dreigingen in het noorden af
te weren bestond de kustbewaking
langs het Marsdiep uit eenheden
van het Staatse leger, uit regimenten
met namen als Oranje Gelderland,
de Schepper, en het regiment van
Prins George Frederick van Oranje
Nassau. Dit gaf onrust en angst onder
de plaatselijke bevolking. Inmiddels
vonden daar ook de eerste militaire
inkwartieringen plaats in woningen,
schuren en pakhuizen.
Bezet of bevrijd
In januari 1795 bereikten de Franse
troepen na Alkmaar ook Den Helder.
De Fransen kwamen Nederland
'bevrijden' van het machtsmisbruik
van de regenten en hun familie, van
het verdorven regeringsstelsel en
van de corruptie en het verval. Het
Oranje Huis was op 18 januari 1795
gevlucht en bevond zich in Engeland.
De Patriotten waren enthousiast over
deze ontwikkelingen, de meesten van
hun waren vurige aanhangers van de
moderne, uit Frankrijk overgewaaide
denkbeelden. Zij waren aanhangers van
een Nederlandse politieke stroming,
die vanaf 1781 aan het heersende
absolutisme (een regeringsvorm waar
het staatshoofd alle macht bezit)
een halt wilde toeroepen. Men wilde
de oude Republiek omzetten in een
nieuwe democratische staat. De
ridderschap werd afgeschaft, terwijl
nu zelfs ook het platteland haar eigen
bestuurlijke vertegenwoordigers
mocht kiezen. De oude vroedschappen
en Statenvergaderingen van de
elite moesten plaats maken voor
gekozen representanten van het volk.
Overigens werden de Patriotten door
de Oranjeaanhangers als landverraders
afgeschilderd. De verhouding tot
Frankrijk, dat zeer hoge eisen stelde,
werd na moeilijke onderhandelingen
in 1795 in het 'Haags Verdrag' onder
andere als volgt geregeld: Frankrijk
Het dorpje de Helder in 1787 gezien richting het noordwesten, links van de kerk is de dijk zichtbaar (getekend door de Haarlemse
tekenaar Hendrik Tavenier (1734 -1807).
10
