toen nog zes schepen in bezit, die in het
openbaar werd verkocht.
Er zijn na 1904 nog enkele vissersboten
geweest die bij het visserijregister wer
den ingeschreven onder de naam HD
2, te weten de aak 'Vrouw Betje' van
Pieter Anthonie Plooy (1911), botter
'De Strijd' van Johannes Plooy (1935) en
vlet HD 2 van J. Plooy (1943).
De vissersvloot van Den Helder telde
rond 1900 tussen de 60 en 70 houten
zeilschepen, voornamelijk botters,
schokkers en blazers. De bemanning
bestond doorgaans uit drie man: de
schipper, de knecht en de jongen. De
eerste stoomtrawler van Nederland
kwam in 1895 in de vaart. Dit schip,
de HD 348 van de Stoomvisscherij
Maatschappij Mercurius, voer onder
de naam 'BetsyIn 1928 verrijkte P.
Drijver de Helderse vissersvloot met
de eerste motorkotter 'Hoop op Ze
gen onder het nummer HD 71.
Stormrampen
De storm van 1904, waarbij 25 vissers
om het leven kwamen, was geen zeld
zaamheid. De scheepjes waren klein,
hadden geen motoren, geen nautische
instrumenten en geen communicatie
apparatuur. De weervoorspelling was
veel gebrekkiger dan tegenwoordig.
In 1868 vergingen 18 vissersschepen,
waardoor 54 mensen verdronken.
Van de slachtoffers kwamen er 26 uit
Urk. Bij een oktoberstorm in 1882
verdronken 53 vissers uit Scheve-
ningen. In 1883 woedde een storm
die bekend werd als de ramp van
Moddergat. Hierbij verongelukten 35
vissersschepen, 121 opvarenden ver
dronken, liefst 50 gezinnen in Mod
dergat en Paesens zagen zich van hun
kostwinner beroofd. Deze storm trof
ook de HD 19 (vijf doden) en HD 12
(drie doden) uit Den Helder.
Bij een storm in 1892 verloren 22 vis
sers uit Wierum het leven. In het jaar
daarop bracht een storm opnieuw
rouw in Den Helder.
Twee zeilkotters ver
gingen: HD 63 en HD
300. Niemand van de
opvarenden overleefde
de ramp. Het Visschers-
fonds ontfermde zich
over de 7 weduwen en
35 wezen. Koningin
regentes Emma schonk
ter ondersteuning 200
gulden.
In 1896 kwamen bij een
storm 35 vissers om het
leven, van wie zeven
uit Volendam. Een sep-
temberstorm in 1911
kostten 51 mensen op
zee het leven. Tijdens
de watersnoodramp
in 1916 verdronken
32 mensen bij scheepsrampen op
de Noordzee. Bij een storm in 1926
vergingen vijf loggers bij de Doggers-
bank, 63 opvarenden kwamen om het
leven.
Bij de Visafslag staat een monument
van Louk van Meurs-Mauser ter her
innering aan alle Helderse vissers die
op zee zijn gebleven. Namen worden
op de sokkel niet vermeld, maar de
bloemen die er bij tijd en wijle wor
den neergelegd, zijn ook bestemd
voor Jacob Willems, Lubbe Kramer en
Jan Mastemaker, de slachtoffers van
de verongelukte botter HD 2.
Als een eerbetoon aan al die vissers
die vroeger onder vaak uiterst moei
lijke omstandigheden een boterham
probeerden te verdienen - de vis werd
inderdaad duur betaald - heeft de
Stichting HD 2 een historische botter
gekocht. Dit schip, de VD 95, vermoe
delijk gebouwd in 1903 te Monniken
dam, is herdoopt in HD 2. Het wordt
op de vroegere rijkswerf Willemsoord,
in de Medemblikker loods, gerestau
reerd en in zijn oorspronkelijke staat
teruggebracht. Wanneer de HD 2 de
bruine zeilen kan hijsen en weer zee
kiest, zal een uniek stukje verleden tot
leven zijn gewekt.
Wout Smit
Bronnen:
Helderse vissers onder zeil, Karei Oos-
terom.
De Visbuurt in Den Helder 1810-2010, Ko
Minneboo en Marinus Vermooten.
De dagen van Olim, Jan T. Bremer
Een eerlijk zeemansgraf, J.T. Bremer en
L.R. Deugd.
Varen op de Oost, Edward P. de Groot.
't Vliegend Blaadje, 26 oktober 1880,10
september 1884, 9 februari 1889, 2 juli
1980, 14 maart 1900, 8,12,15, 19, 22,
26 en 29 oktober 1904, 9 en 12 novem
ber 1904, 1 februari 1905.
Heldersche en Nieuwedieper Courant, 7,
14 september en 21 december 1884.
Heldersche Courant, 18 en 20 juni 1914,
12 oktober 1915, 11 februari 1939.
Leeuwarder Courant, 8 oktober 1904.
Nieuwe Tilburgsche Courant, 5 november
1904.
Het Nieuws van de Dag, 7 en 14 oktober
1904.
Rotterdamsch Nieuwsblad 8 en 31 okto
ber 1904.
Schager Courant, 10 november 1904.
Mar ja Mastemaker.
Aart Kramer
Meindert Mastemaker kreeg voor de reddingsactie
van de UK 133 in 1894 een sigarenetui met zilveren
inscriptie, te zien in het Reddingmuseum Dorus Rijkers.
Foto: privé-collectie Marja Mastemaker.
275
