AR-partij ondergronds actief. Albert
Lever was voorzitter van de Kamer
kieskring Den Helder en lid van het
Provinciaal Comité. In dit verband
ging hij zo af en toe naar Alkmaar
of Amsterdam en ontving ook thuis
wel bezoek. Hij was verder betrok
ken bij het uitvoerige verzet in Den
Helder, wat gezien het grote aantal
Duitsers aldaar extra gevaarlijk was.
In het boek van Anthony van Kam
pen is er een speciaal hoofdstuk aan
gewijd. Dit betrof b.v. het illegale blad
Vrij Nederland, waarvan op den duur
in totaal wel 10.000 exemplaren in de
stad werden verspreid. Soms werden
medewerkers betrapt en weggevoerd.
Naderhand kreeg men minder exem
plaren. Vandaar:
'Het ideaal van de mannen van het ver
zet was: een eigen blad voor Den Hel
der. Was dit mogelijk? Greep men niet
te hoog? ...Er was zooveel voor, maar
het gevaar nam zeer toe. Er werd beslo
ten het gevaar te aanvaarden. Gespro
ken werd met Albert Lever.'
'Moge nog vermeld worden dat het Al-
bert Lever was die als adviseur van de
verzetsmannen optrad. Hij gaf raad
waar het 't redigeeren van het blad be
trof. Hij wees de goede berichten aan
in bladen als BBC-nieuws, De Oranje
Krant en Vrij Nederland.' 'Er werden
per dag meer dan zevenhonderd exem
plaren van de krant vervaardigd.' 'Het
werk ging door, óók toen de geheele
organisatie omvergeworpen werd door
den bezetter.' 'Want toen kwam de bur
ger De Glopper met het verzoek om het
illegale "Trouw" in Den Helder en om
geving te verspreiden en daartoe werd
besloten. Deze verspreiding geschiedde
door De Glopper, Van Gennep, H. Tae-
kema en Albert Lever en ze verzorgden
driehonderd exemplaren.'
Eind augustus 1944 ontsnapte mees
ter Lever ternauwernood aan een ar
restatie. Hij kon onderduiken bij de
bevriende gereformeerde predikant J.
H. Donner in Broek op Langedijk. Een
maand later kwamen ook mevrouw
Lever en zoon Hans naar de Broekse
pastorie.
Vandaar kon meester Lever zo nu en
dan naar Alkmaar 'om vrienden op
te zoeken'. Ook was er contact met de
Helderse gereformeerde huisarts dr.
M.G. Vroom die in Heiloo verbleef.
Zoon Hans bleek tuberculose te heb
ben en vader Albert zelf had ernstige
maagklachten.
Toch was hij nog volop actief want op
20 maart 1945 schreef hij een brief
waarin staat: 'Het weekend heb ik be
zoek gehad van een koerier van de top
(van de AR). Uren heeft hij bij mijn
bed bezeten en allerlei zaken hebben
we doorgesproken.' Op zich overigens
een bijzonder vrijmoedige zin. Het
bleef bijzonder gevaarlijk over 'onder
grondse' aangelegenheden ook maar
iets op papier te zetten. Vandaar ook
dat we van hetgeen zich werkelijk al
lemaal afgespeeld heeft, bijzonder wei
nig aan de weet komen.
De heer Lever ging direct na het beëin
digen van de oorlog weer terug naar
Den Helder. In de nalatenschap van
zijn vader vond de oudste zoon onder
meer een 'Bewijs van Vrijen Doorgang
voor het gebied Noord Holland van de
Commandant van de Ordedienst van
de Binnenlandse Strijdkrachten', geda
teerd op woensdag 9 mei 1945. Op de
achterkant van deze pas staat vermeld:
'De heer Lever is vertegenwoordiger
van de pers voor het Dagblad 'Trouw'
en 'De heer Lever zal worden verbon
den aan het Bureau voor afgifte bewij
zen van Politieke Betrouwbaarheid.'
Daarnaast was er een legitimatiebe
wijs (no. 0621) van de Landelijke Hulp
voor Onderduikers en een door "Het
hoofd der Politieke Opsporingsdienst
District Den Helder getekende aan
stelling als chef de Bureau (Chief-clerk
Political Research. Het bureau was ge
vestigd in het Tehuis van Ouden van
Dagen in de Gravenstraat (waar tij
dens de oorlog de Ortskommandant
zetelde).
Zijn schoolwerk werd tijdelijk waarge
nomen door de onderwijzer P. Kramer
('Dikke Pief).
Op 1 maart 1946 werd zijn baan bij
het Militair Gezag officieel beëindigd,
maar door een noodzakelijke zieken
huisopname (zweer aan de twaalfvin-
gerige darm) werd het pas 1 juni eer
hij weer naar school kon. Ook hervatte
hij toen zijn politieke werkzaamheden
(in de A.R.P.)
Albert Lever, Ridder in de Orde van Oranje-
Nassau, 30 april 1958. Foto: familiearchief
J. Lever.
In 1949 kreeg de school van de heer
Lever weer de beschikking over een
eigen gebouw, de Koningin Juliana-
school aan de Javastraat ('De Brood
trommel'). In de jaren 1954-56 ben ik
als onderwijzer aan deze school ver
bonden geweest. In het jubileumboek
je verschenen bij het 75-jarig bestaan
van de school in 1995 schreef ik onder
meer:
'Ik herinner me een schoolplein waar
op de leerlingen aan het knikkeren of
tollen waren, of aan het touwtje sprin
gen (in spin de bocht weer in), haasje
over deden of gewoon tikkie-loop
Voor het naar binnen gaan stelden
ze zich in rijen op: zesde klas, vijfde
klas, vierde klas, enz. Ik had de derde
261
jj£jj£S8668S®A^S88888HBEflS8HB8BÈH8H
Broek op Langedijk
Terug naar Den Helder
