De kadastrale kaart uit 1841. De bebouwing is duidelijk zichtbaar (foto G. den Ouden).
nieuwe, veilige ligplaats ter vervan
ging van de "Reede van Tessel".
De werkzaamheden op het wad, op
een behoorlijke loopafstand van het
dorp Helder, waren toen al lang bezig,
De grote waterbouwkundige haven
en werf werkzaamheden werden
echter pas uitgevoerd na 20 april 1781
toen de Staten van Holland besloten
net Nieuwe Diep aan te wijzen als
"veilige ligplaats voor 's lands schepen
van oorlog.
Hoewel het "nieuwe diep" al eeuwen
lang een natuurlijke geul was, bete
kende dit besluit een forse ingreep
in de natuur. Tussen 1781 en 1783
werden lei- en strekdammen aange
legd, in 1785 werd de vangdam over
"Harssens" verder verlengd en in 1792
kwam "Het Nieuwe Werk", de kiel
plaats voor schepen, gereed.
De polderwerkers die de kielplaats
aanlegden woonden daar met hun
gezin op het wad, aan boord van de
Zoutman, een afgedankt linieschip.
In 1795 vielen Franse, revolutionaire
troepen ons land binnen en deed de
Bataafse republiek zijn intrede. In
1806 werd deze republiek omgezet in
het koninkrijk Holland onder koning
Lodewijk Napoleon Bonaparte, een
broer van Napoleon Bonaparte, keizer
van Frankrijk.
Uit de invasie van de Engelsen en de
Russen in 1799, met als doel het ver
jagen van de Fransen en het herstellen
van de toestand in ons land van vóór
1795, bleek weer eens het grote be
lang van de Noordkop. Om die reden
moest Jan Blanken, "Inspecteur-
generaal van den Waterstaat", in 1803
een nieuw plan bedenken voor de
bescherming van deze belangrijkste
toegang tot de Zuiderzee.
In 1807 kreeg hij van koning Lode
wijk Napoleon Bonaparte de opdracht
een deel van dit plan uit te voeren.2
1810-1860: Nieuwstad
Aan het Nieuwe Diep had Jan Blan
ken een nieuwe stad gepland. Ten
zuiden van die stad werd een gebas-
tioneerd front aangelegd. Deze linie
was ca.1810 gereed en betrof het bui
tendijkse gedeelte vanaf het Nieuwe
Diep tot aan de sluisdijk. De Fransen
noemden het totale achterliggende
gebied, in navolging van Jan Blanken,
"Établissement de la Marine" en "Fort
du Nieuw(e)stad". De verdedigingsli
nie werd Linie van de "Nieuwe Stad"
genoemd. Deze linie vormt thans het
hart en was daarvóór meer dan 100
jaar de grens van de latere Visbuurt.
Nieuwstad was vanaf het begin de
officiële naam van de nieuwe wijk aan
het Nieuwe Diep
Na het vertrek van de Fransen op 4
mei 1814 werd, onder leiding van Jan
Blanken, opnieuw begonnen met de
bouw van de werf en de aanleg van
het voor die tijd hypermoderne dok.
De Linie, met het achterliggende
gebied, bleef voor en met de eerste
bewoners, "vergeten" achter.3
5
