Koegras-archief 1849-1981
Het polderbestuur van Het Koegras: organisatie, taken en werkzaamheden
Inleiding
In 1902 verscheen in Den Helder het
eerste boekje over de historie van Het
Koegras. Het draagt de titel Koegras-
archief 1849-1902. Een auteur wordt
nergens genoemd, maar uit bewaard
gebleven brieven blijkt dat het is sa
mengesteld door jhr.mr. Dirk van Fo-
reest (1829-1921). Hij was meer dan
een kwart eeuw, van 1874 tot 1905,
dijkgraaf van de door hem zeer ge
liefde polder. Dit voorjaar kwam een
totale herinventarisatie gereed van
het ongeveer 5XZ meter papier om
vattende archief van de polder.1 Een
goede archiefinventaris bevat altijd
een inleiding waarin een overzichtje
van de historie van de archiefvormer
wordt gegeven met nadruk op de
wijze waarop die functioneerde en het
takenpakket. De archiefvormer is in
dit geval het waterschap dat de polder
bestuurde.
Dit artikel is een bewerking van de
inleiding op die nieuwe inventaris.
Daarom heeft het dezelfde titel als het
boekje van Dirk van Foreest: Koegras-
archief. Het zal na het voorgaande
duidelijk zijn dat de nadruk ligt op
het polderbestuur, de wijze waarop
dat georganiseerd was, zijn taken en
werkzaamheden. Soms is het mis
schien een beetje droge kost, maar
het polderbestuur heeft wel ruim een
eeuw voor droge, en 's zomers bij
droogte juist voldoende natte voeten
gezorgd. We nemen een aanloop met
een korte beschrijving van de polder
historie in de jaren 1849-1873, toen
deze in zijn geheel eigendom was van
1 D. Aten, Inventaris van het archief van
de polder Het Koegras en gedeponeerde
archieven (1839) 1873-1975 (1981)
(Regionaal Historisch Centrum Alk
maar 2009).
Mr. Pieter Loopuyt (1791-1872).
mr. Pieter Loopuyt (1791-1872), een
gefortuneerde koopman, fabrikant
en bankier uit Schiedam. Het archief
bevat de nodige bescheiden uit deze
periode. Ze werden ingevolge testa
mentaire beschikking na het over
lijden van oud-dijkgraaf P. Loopuyt
(1859-1924) -een kleinzoon- aan de
polder overgedragen. De aanloop
is nodig om de
achtergronden
van de oprichting
van de polder Het
Koegras als zelf
standig waterschap
duidelijk te maken.
Loopuyt bepaalde
tevens dat het ar
chief van de door
hem opgerichte
Maatschap tot
Exploitatie van
het Bouwterrein
in Den Polder Het
Koegras na zijn
Stafcaart van Het
Koegras 1858 met
ingetekende spoor
lijn.
overlijden insgelijks naar de polder
moest. Deze Maatschap stichtte het
huidige Julianadorp. In een ander
artikel in dit nummer van Levend
Verleden wordt dieper op de Maat
schap en de stichting van het jubi
lerende dorp ingegaan en daarom
wordt die historie in het onderstaande
slechts kort aangestipt. Ten slotte is
een notenapparaat met verwijzingen
naar de geraadpleegde literatuur en
archie&ronnen achterwege gelaten.
De oorspronkelijke inleiding op de
archiefinventaris is echter wel gean
noteerd en geïnteresseerden kunnen
daarin terecht. De inventaris kan wor
den ingezien bij het Regionaal Archief
Alkmaar, waar ook het polderarchief
is ondergebracht.
Het Koegras als privé-bezit van
P. Loopuyt
Het Koegras was oorspronkelijk een
gebied van slibberige zandgronden,
wadden en gorsen. Op de hoge gron
den stond een enkele schapenboet.
15
