Jan T. Bremer
Luchtfoto van Het Koegras op 22 juni 1973 gezien in noordwestelijke richting.
gereed om naar of van de Hoofdstad
de rijke ladingen over te brengen
Daar overziet men vóór zich dat on
metelijk veld van het Koegras, waar
kudden jong hoornvee of paarden en
duizenden schapen in het wild grazen
en ten zuiden die eenzame keeten,
de eenige woningen daaromstreeks,
waarvan de bewoners aan de Patriar
chen gelijken Wanneer men van
verre het hoofd der woning, met een
verrekijker in de hand, ziet opsporen
waar zijn kudden zich bevinden en op
een wenk zijne knechten te paard ziet
wegrennen om orde te herstellen waar
onraad is, kan men zich verbeelden
de Italiaanse herders op hunnen step
pen te zien."
Meer dan een tiental hoeven stond er
niet. Pas in 1840 werden er veertien
boerenwoningen bijgebouwd. Nog
in 1849, toen het land door de Staat
(voor de prijs van 178 gulden per
hectare) van de hand werd gedaan,
waren er niet meer dan 25 boerde
rijen met 772 koeien, 153 paarden en
3269 schapen in een gebied van bijna
vierduizend hectare. Een schaap op
ruim één hectare, een koe op ruim vijf
hectares. Natuurlijk waren er vooral
in het duingebied talloze konijnen.
En vogels waren er ook, vele tiendui
zenden: kievieten, tureluurs, grutto's,
wulpen, sterns, scholeksters en meeu
wen, ontelbaar veel meeuwen. En na
tuurlijk ook eenden, wilde eenden en
ganzen die men probeerde te vangen
in de eendenkooien bij Quelderduin
en in een oud wiel even ten noorden
van de latere Kolksluis.
Maar verder was het land leeg, onher
bergzaam en van een schier eindeloze
uitgestrektheid. Onland, door de
meesten gevreesd en gemeden. Een
gebied waar men alleen doortrok als
het strikt noodzakelijk was. En dan
trok men toch altijd met anderen,
zelden alleen. Maar ook het samen
gaan was nog geen garantie dat men
er veilig en wel doorheen kwam. Wie
een ongeluk overkwam of onwel werd
in deze enorme uitgestrektheid was
geheel a&ankelijk van zijn reisgeno
ten.
Noten
1 Dirk Burger van Schoorl, Chronyk van
de stadMedemblik (Hoorn,1708).
2 Jan T. Bremer, Varensgasten en ander
volk (Schoorl 1987)
3 H. Schoorl, Zeshonderd jaar water en
land (Groningen 1973).
4 J.T. Bremer, Zijpe deel II (1813-1920)
(Schoorl 1991).
8