Regisseur en grimeur
De toen nog 15-jarige(!) ulo-scholier
Krijgsman vervolgde zijn toneelloop
baan in Den Helder op 25 oktober
1949 als regisseur en als grimeur
van de jubileumrevue ter gelegen
heid van het 25-jarige bestaan van
de R.K.U.L.O. Eef Heyblok, de latere
directeur van de Zeeuwse Koorschool
te Goes, tekende voor de door De
Elargos onder leiding van Cor van
de Blom gezongen liedjes en com
poneerde eveneens de muziek. Met
respect denkt Krijgsman ook terug
aan Jacques Luyckx, de helaas reeds
overleden Leo Spetter en de in later
jaren naar Canada geëmigreerde Siem
Louwe, die als technische medewer
kers hun bijdragen leverden aan het
succes van het zangspel.
Acteur bij HKV en het Helders R.K.
Toneel
Op 2 februari 1951 speelt kweekscho
lier Jan Krijgsman als acteur van de
Helderse Kweekschool Vereniging
(HKV) op de Casinoplanken mee in
het door mr. H.M. Planten geschreven
stuk 'Schurken en Schijnwerpers' dat
door de tonelisten van HKV onder
regie van kweekschooldirecteur en
leraar Nederlands J.W. van Vendeloo
werd uitgevoerd.
Twee jaar later, we schrijven dan 12
april 1953, zien we hem in het Casino
als speler in zijn eerste stuk met het
Helders R.K.Toneel - "vaak zeiden we
R.K. Gemengd Toneel", merkt hij op
- 'Een Zeeman ging Passagieren' van
Koos Beswinio. "Ik was toen negen
tien jaar en ik vertolkte de rol van een
stokoude baron, De Mees van Vendel
geheten. Jan Smits was regisseur.
'Oom' Bertus Polman de grimeur.
En de censor kapelaan Th. Tulen. Dit
stuk speelden wij ook in café 'Prins
Hendrik' te Julianadorp", vertelt hij.
Tien dagen later - op 22 april 1953 -
stond Krijgsman weer op de bühne,
nu als HKV-acteur in het spel 'Een
bruid kwam op bezoek' van Stuart
Oliver en George M. Middleton, on
der regie van de heer Van Vendeloo.
"We kregen een zeer slechte recensie",
herinnert hij zich.
Uiteenlopende rollen in talrijke
stukken
Het lange overzicht van Krijgsmans
toneelloopbaan maakt duidelijk, dat
hij als actief acteur uiteenlopende rol
len in talrijke stukken vertolkte, niet
alleen als kweekscholier, maar ook
en vooral als lid van het R.K. Helders
(Gemengd) Toneel. Hij noemt namen
van mannen en vrouwen die er na de
oorlog als regisseur voor zorgden, dat
de katholieke toneelvereniging door
de jaren heen furore maakte: I. Wit
telaar, Frans 't Hoen (ooit verbonden
aan toneelgroep 'Puck'), Ton van de
Houten (redacteur van het Noordhol
lands Dagblad), mej. Bep Speet.
Een topper voor de katholieke tone
listen was het stuk 'De stier van
Californië' van P. Mossinkhoff dat
onder regie van Ton van de Houten
en met kapelaan Rutte als censor op
25 november 1956 in 't Casino zijn
première beleefde. In hetzelfde jaar
werd het ook nog opgevoerd in het
toenmalige Lidwina Ziekenhuis, in
fort Dirksz Admiraal, in 't Deibel-
kamp, in Formosa en voor de redders
en oud-redders van 'Moed, Volhar
ding en Zelfopoffering'. Een jaar later
speelden Krijgsman c.s. het spel voor
de Helderse afdeling van de Alge
mene Militaire Pensioenbond, voor
buurtvereniging Tuindorp, terwijl de
tonelisten in 1958 met 'De stier...' op
de planken van 'De Rode Eenhoorn'
in Niedorp stonden.
Zanger
Niet alleen als acteur en als regis
seur nam Jan Krijgsman in de wereld
van het Helderse amateur-toneel een
prominente plaats in, ook als zanger
van - onder meer - negro spirituals,
Italiaanse liederen en musicalsongs
maakte hij naam. Zo speelde en zong
hij, begeleid aan de vleugel door zijn
zus Gré Uljé-Krijgsman, op 8 mei
1958 voor de Nederlandse Vereniging
van Huisvrouwen afdeling Den
Helder in Formosa. En ter gelegen
heid van het 'koperen' regeringsjubi
leum van koningin Juliana op 15 april
1961 en het 80-jarige bestaan van het
Helders Mannenkoor verleende hij als
bariton/solist zijn medewerking aan
een muziekuitvoering.
Schagen
In gebouw Concordia aan de
Molengracht trad op 16 april
1961 onder Jan Krijgsmans regie
het Helders R.K. Toneel met 'De
Ebbenhouten Olifant' van Christine
van Bommelkouw en Henk Bakker
voor het voetlicht. Bij deze uitvoering
tekent Jan aan: "Mijn zwager Frans en
mijn zus Tiny deden alweer voor de
zoveelste keer mee. Maar inspecteur
Dekker, alias Jan Bruin, hield hen
nauwlettend in de gaten."
In 1960 maakte hij als onderwijzer op
de V.G.L.O.-school 'Maria Goretti' de
overstap naar zijn latere woonplaats
Schagen. In juli 1961 trouwde hij met
de uit Egmond alkomstige Jeanne
Hopman. Zij leerden elkaar kennen
bij 't Vrije Toneel in Alkmaar, waar
Bep Speet regisseerde. "Na ons huwe
lijk zijn Jeanne en ik in Schagen gaan
wonen en daar gingen we ons ook
met toneel bezig houden", zegt Jan
Krijgsman.
Als inwoner van 'Chicago' belette hem
dat niet om zijn zang- en toneelkwa
liteiten in Nieuwediep voort te zetten.
Najaar 1961 zong hij in het woon- en
zorgcentrum 'Ten Anker' voor een
gouden bruiloftspaar een aantal spi
rituals. "Ook mijn zangleraar, Jan
Willems, zong er een aantal liederen
voor zijn schoonouders. Willems had
als bijnaam 'de Richard Tauber van
Den Helder' en hij was ook de ex-
leraar van de destijds beroemde bas
David Hollestelle, die ook uit Den
Helder kwam", vertelt Krijgsman.
Oprichting theater 'Scagon'
Zijn laatste 'kunstje' als acteur én als
regisseur van het Helders R.K. Toneel
verrichtte hij op 25 november 1962
met het door Arnold Ridley geschre-
74
