Het zal ongeveer twee weken later
geweest zijn dat ik een pasje wist te
bemachtigen voor vervoer met een le
gertruck naar Amsterdam. Dat moest
plaatsvinden via Zwolle, Amersfoort,
want de Afsluitdijk kon nog niet ge
bruikt worden. Mijn fiets moest ik in
Groningen achterlaten. Bij het Cen
traal Station in Amsterdam stonden
bussen van het Rode Kruis klaar voor
verder transport, waaronder een voor
de Kop van Noord-Holland. Groot
was mijn verbazing toen in die bus
dezelfde jongens bleken te zitten die
ik twee weken eerder in Groningen
had ontmoet. Zij hadden er twee we
ken over gedaan om van Groningen
naar Amsterdam te komen.
Maar echt ontroerd was ik, toen ik
in die bus ook Esther van Praag ont
moette, die op het Lyceum een klas
lager dan ik had gezeten. Zij was
het eerste Joodse meisje dat ik na de
bevrijding ontmoette en inmiddels
wetende hoe het zoveel andere Joden
in de oorlog was vergaan, was ik diep
onder de indruk van deze ontmoe
ting, zo kort na de bevrijding.
Toen ik Esther na al die jaren op de
eerste minireünie in Den Helder weer
terugzag, was dit heel emotioneel en
moest ik terugdenken aan dat ge
denkwaardige weerzien in mei 1945.
Toen ik Esther, na lang aarzelen,
vroeg of zij zich die ontmoeting nog
kon herinneren, bleek dat nauwelijks
het geval te zijn. Aanvankelijk was ik
daarover teleurgesteld, maar later had
ik er begrip voor, mij realiserende dat
Esther vooral in de eerste jaren na de
oorlog zeer veel had moeten verwer
ken.
"Schrik, angst en vrees"
Ik schreef al eerder dat de oorlog, en
vooral de bevrijding, diep indruk op
mij hebben gemaakt. Ik ben er zelfs
van overtuigd dat die gebeurtenissen
een rol hebben gespeeld in mijn ver
dere leven. Ik zou nu wel eens willen
weten hoe anderen de oorlog, bezet
ting en bevrijding hebben ervaren.
Het zou best interessant zijn hierover
meer meningen te horen, in het bij
zonder ook van degenen die eindexa
men hebben gedaan in de oorlogsja
ren (zelf deed ik dat in mei 1942).
De diverse bombardementen heb
ben mij destijds veel angst bezorgd.
Ik kan mij dat heel goed herinneren
en vaak heb ik 's avonds op de fiets
Den Helder verlaten om een veiliger
slaapplaats te zoeken. In dit verband
is het misschien interessant te verwij
zen naar de dissertatie "schrik, angst
en vrees", die de bekende huisarts Dr.
H.G. Vroom in 1941 over dit onder
werp heeft geschreven.
(Eerder verschenen in de ANNO,
contactorgaan voor oud-leerlingen
1938-1945 van het Gem. Lyceum en
Kweekschool te Den Helder).
Lou de Boer,Veldwezelt, België
112
