Op de voorgrond de restanten
van een duinakkertje in de
Grafelijkheidsduinen. Nog zichtbaar
zijn de rechthoekige vorm van
het akkertje en de omliggende
overblijfselen van de beschermende
duinwalletjes.
naar het dorp vervoerd en in de schu
ren opgeslagen. De kleinste krieltjes
gingen als veevoeder naar de stallen.
Bekend is, dat in andere kustdorpen
de veldjes ook gebruikt werden als
hooiland of weide voor vee, of als
bleekveld voor de was of boetveld
voor visnetten.
Voor de arme gezinnen
In het Weekblad van de Helder en het
Nieuwediep van 24 juni 1850 staat
treffend geschreven:
als een bewijs wat noeste arbeid
vermag, wordt ons medegedeeld dat
de aardappelen, erwten en bonen
in de valleijen der duinen achter en
bezijden de vuurtoren, dus in de on
middellijke nabijheid der Noordzee
op een rullen zandgrond, dit jaar
zeer voordelig staan, hetwelk voor
verscheidene behoeftige, doch nijvere
huisgezinnen van het dorp Huis
duinen als groot geluk mag worden
beschouwd, strekkende die vruchten
tot een grote vervulling in hunnen
andersins zeer sobere middelen van
bestaat; men wete, dat het gebruik
door den eigenaar gratis wordt toege
staan".
Met de vuurtoren wordt de lichttoren
bedoeld die tot 1878 op fort Kijkduin
stond.
Minder goede oogstjaren
Maar de Huisduiners kenden ook
minder goede oogstjaren. De akkers
lagen wel in de beschutting van de
vallei, maar langdurige warmte en
droogte waren desastreus voor de
aanplant. En er waren jaren dat de
harde, zoute zeewind de akkers in een
woestenij veranderde. Dan gingen de
gepote aardappelen en het zaaigoed
verloren en moest zelfs de akker uit
gegraven worden. Toch was het niet
de natuur die een einde aan de duin
akkertjes maakte, maar de aanleg van
de duinwaterleiding. Met de komst in
1856 van de duinwatermaatschappij
was de wateronttrekking in de duinen
nog van weinig betekenis. Maar vanaf
de jaren 1910 zakte het waterpeil
onder de akkers omdat de gemeente
meer water nodig had vanwege de
uitbreiding van het leidingnet voor
woningen. De duinvalleien verdroog
den totdat akkerbouw uiteindelijk
onmogelijk werd.
schalige teelt wordt nu niet meer
uitgevoerd. Maar nog steeds
worden er uit hobby langs de
kust op een aantal plaatsen
duinaardappelen verbouwd.
En wie de aardappelen eens wil
proeven kan veelal in Frankrijk
terecht. Daar staan de duinaard
appelen als 'pommes de dunes'
op het menu.
Rens Schendelaar
Op het menu
In de jaren 1860 werden in de
gepachte duinen van Zandvoort
en omgeving meer dan vijfhon
derd bunders (hectare) aardap
pelen verbouwd door inwoners
van Zandvoort, Haarlem en
Bloemendaal. De duinaardappe
len hadden een puike kwaliteit
en werden ook aan het buiten
land verkocht. Zon groot
Bronnen:
(voormalig) gemeentearchief Den Helder,
archief 1815-1900, nummer 46 - duinver
ordening.
Weekblad van den Helder en het Nieu
wediep.
Heldersche en Nieuwedieper Courant.
Atlas van de natuurgebieden in de ge
meente Den Helder, een uitgave van
het gemeentebestuur van Den Helder,
3e herdruk september 1995.
61
